Tag archieven: rechtsbijstand

Kosteloze rechtsbijstand aan minderjarige verdachten

Sinds enkele jaren heeft iedere verdachte recht op bijstand van een advocaat tijdens een politie verhoor. Dit geldt zowel voor meerderjarige als minderjarige verdachten.

Een uitnodiging voor een politie verhoor wordt meestal per post aan een verdachte gestuurd. In de brief staat een tijdstip waarop de verdachte op het politiebureau dient te verschijnen. Zoals gezegd, mag er een advocaat bij het verhoor aanwezig zijn. Deze bijstand is niet altijd kosteloos.

Wanneer bestaat aanspraak op een gratis advocaat bij een verhoor?

Het recht op een gratis (pro deo) advocaat bestaat alleen voor aangehouden verdachten. Wanneer een verdachte een uitnodiging ontvangt voor aanhouding én verhoor bestaat er dus aanspraak op gratis bijstand. 

Een uitnodiging voor een verhoor brengt niet altijd met zich mee dat de verdachte ook aangehouden wordt. Kortom, wanneer iemand alleen wordt uitgenodigd voor een verhoor maar niet wordt aangehouden, bestaat er dus geen recht op een pro deo advocaat. De kosten van de advocaat dienen in dit laatste geval zelf betaald te worden. Voor minderjarigen werd het niet wenselijk geacht dat zij de kosten van een advocaat voor een verhoor zelf moesten betalen. 

Gratis advocaat voor minderjarige verdachte

Per 7 april 2022 is een tijdelijke regeling in werking getreden die alle minderjarige verdachten die worden opgeroepen voor een verhoor voorziet van gratis rechtsbijstand. Kortom, ook wanneer zij niet worden aangehouden, kunnen zij een kosteloos een advocaat bij het verhoor krijgen. De Raad voor Rechtsbijstand regelt de toewijzing van een jeugdrechtadvocaat. Het is ook mogelijk om een voorkeursadvocaat te benaderen. De advocaat dient deel te nemen aan de jeugdpiketregeling. 

De tijdelijke regeling geldt tot het moment dat er een definitieve regeling komt. Wanneer er een definitieve regeling zal zijn, is op dit moment nog niet duidelijk.

Recht voor iedereen?

Als mensen horen dat ik advocaat ben, denken ze vaak dat ik tonnen verdien. Dit beeld is met name ontstaan door advocaten in maatpak, zoals Moskowicz. Er zijn enorme verschillen tussen advocaten. Advocaten die op een groot kantoor aan de Amsterdamse Zuidas werken, verdienen aanzienlijk meer dan advocaten in de provincie. Ik ben een advocaat in de provincie. De advocaten die ik ken zijn hele gewone mensen zonder maatpak. Helaas verdien ik ook geen tonnen.

Ik ben een zg. sociale advocaat. Dit betekent dat ik voornamelijk zaken doe op toevoegingsbasis. Ook wel gefinancierde rechtshulp genoemd. De cliënt betaalt een eigen bijdrage en ik krijg voor mijn werkzaamheden van de Raad voor Rechtsbijstand een vast bedrag per zaak uitbetaald. En daar zit nu juist de crux. Of ik nu 6 uur of 60 uur aan een zaak besteed, de vergoeding die ik ontvang, blijft hetzelfde.

Het systeem van de toevoeging werkt via een puntenprincipe. Eén punt is ongeveer 100 euro waard. De Raad voor de Rechtsbijstand is van mening dat één punt voor ongeveer één uur werk staat. Voor bijvoorbeeld een omgangszaak staan 7 punten. Ik heb dergelijke zaak nog nooit in 7 uren kunnen afwikkelen. Ik, en de meeste sociale advocaten met mij, wil(len) namelijk geen half werk leveren. Dit betekent dat ik regelmatig werk voor een aanzienlijk lager tarief dan de bedoeling is. Extra uren worden niet of nauwelijks vergoed.

Het tarief van ongeveer 100 euro per punt is de afgelopen jaren gedaald, waardoor veel sociale advocaten moeite hebben om een fatsoenlijk inkomen te verwerven. Advocaten hebben namelijk ook kosten, zoals bijvoorbeeld huisvesting en verplichte opleidingen. Inmiddels ken ik een aantal advocaten die gestopt zijn of overwegen te stoppen. Nu wil onze Minister van Rechtsbescherming de sociale advocatuur nog verder uitkleden. Hij wil dat bepaalde rechtsgebieden, zoals bijvoorbeeld echtscheidingen en huurrecht worden uitgesloten van gefinancierde rechtshulp. Alleen in het strafrecht en in asielzaken kan dan nog aanspraak  worden gemaakt op gefinancierde rechtsbijstand. Dat is een klap voor de sociale advocatuur. Maar, dit is nog veel erger voor mensen met een kleine beurs.

De plannen van de Minister van Rechtsbescherming

Volgens de Minister moeten mensen zich maar verzekeren. Dat heeft hij zich vast laten aanpraten door een grote rechtsbijstandverzekeraar. Vermoedelijk diezelfde rechtsbijstandverzekeraar waar hij eind augustus 2018 een ‘reclamefilm’ voor heeft opgenomen. Gemakshalve vergeet de Minister dat een hele boel van de zaken die hij wil uitsluiten bijna nooit onder de dekking van een rechtsbijstandsverzekering vallen. Een vrouw zonder inkomen, die van haar echtgenoot zou willen scheiden, heeft dan dus geen mogelijkheden om een echtscheiding aan te vragen.

Als het aan de Minister ligt, is een advocaat straks alleen nog weg gelegd voor mensen met geld. Mensen zonder financiële middelen kunnen hun recht niet meer via de rechter halen. Als de rechter niet meer bereikbaar is, zullen zij hun problemen op een andere manier gaan oplossen. De vrouw zonder inkomen, die wil scheiden van haar echtgenoot, zou “tot de dood ons scheidt” letterlijk kunnen nemen door bijvoorbeeld wat rattengif in zijn koffie te mengen. Of denk eens aan het gezin dat op straat zal komen te staan wanneer de woningbouwvereniging ontruiming van de woning vraagt en er geen geld is om een advocaat te kunnen betalen. De schulden zullen oplopen. Hierdoor zullen alleen maar meer (sociale) problemen ontstaan. Het zal niet voor het eerst zijn dat iemand in zo’n situatie afglijdt in het criminele circuit.

De Minister lijkt te vergeten dat er veel procedures worden gevoerd tegen de overheid. Naar het schijnt wordt in zo’n 60% van de gevallen geprocedeerd tegen de overheid. De oorzaak ligt vaak in complexe wetgeving. Als mensen zonder financiële middelen geen gefinancierde advocaat meer kunnen inschakelen, zullen deze zaken nauwelijks meer voor de rechter komen. Het handelen van de overheid wordt in die gevallen niet meer gecontroleerd. Als er dan toch bezuinigd dient te worden, doet de overheid er goed aan om juist in deze kwesties geschillen te voorkomen. Met het huidige plan wordt de toegang tot het recht simpelweg onmogelijk gemaakt.

Afbrokkeling rechtstaat

Ik vrees dat een heleboel geschillen die nu nog via de rechter opgelost kunnen worden, zullen gaan escaleren. De rechtsstaat die zorgvuldig is opgebouwd, zal snel afbrokkelen als deze plannen worden doorgezet. Dit is een zeer zorgelijke ontwikkeling. Deze afbrokkeling van de rechtstaat begon overigens al bij Fred Teeven, destijds staatssecretaris van Justitie. Hij heeft in 2017 in een interview toegegeven dat hij heeft bezuinigd op de advocatuur om meer verdachten achter de tralies te krijgen. Dat doel wilde hij eigenlijk bereiken door minimumstraffen in te voeren. Toen dat niet lukte, heeft hij zich toegelegd op bezuinigingen op de advocatuur om hetzelfde effect te bereiken. De bezuinigingen waren niet vanuit een financiële noodzaak ingegeven, maar enkel bedoeld om ervoor te zorgen dat advocaten hun werk niet goed konden doen.

Het recht op een eerlijk proces en toegang tot de rechter, is een belangrijke pijler van de democratische rechtsstaat. Ongeveer 40% van de bevolking is afhankelijk van gefinancierde rechtshulp voor de toegang tot het recht. Niemand zou de toegang tot het recht ontzegd moeten worden. Als de plannen van de Minister worden doorgevoerd, zal dat wel gaan gebeuren.

Rechtsbijstandverzekering, weggegooid geld?

In Nederland hebben zo’n 3 miljoen mensen een rechtsbijstandverzekering afgesloten. Een rechtsbijstandverzekering is een verzekering die hulp en advies biedt bij juridische problemen. Meestal wordt de juridische bijstand verzorgd door juristen in dienst van de betreffende verzekeraar.  In sommige gevallen worden de kosten van een advocaat, die niet in dienst is van de verzekeraar, (beperkt) vergoed. 

Of er juridische hulp door de verzekeraar wordt verleend, is afhankelijk van de polisvoorwaarden. Bij het afsluiten van een rechtsbijstandverzekering kan vaak gekozen worden voor verschillende dekkingen. Zoals:

  • consument – bijv. conflicten over geleverde diensten of spullen;
  • inkomen – bijv. conflicten met de werkgever over achterstallig salaris of bij ontslag;
  • wonen – bijv. conflicten over de koop- of huurwoning;
  • verkeer – bijv. conflicten in het verkeer als bestuurder, fietser of voetganger;

Zaken op het gebied van familierecht, zoals echtscheiding, omgang en alimentatie zijn doorgaans uitgesloten van de dekking. De reden? Deze zaken komen te vaak voor en zouden de verzekeringsmaatschappij teveel geld kosten. Bij sommige verzekeraars valt mediation bij scheiding wel onder de dekking van de polis.

Het vaakst wordt er een beroep op een rechtsbijstandsverzekering gedaan bij geschillen over het inkomen, meer specifiek bij arbeidsconflicten.

Helaas horen wij maar al te vaak dat mensen door de verzekeraar worden afgescheept, als zij een beroep op de verzekering willen doen. De kwestie valt niet onder de dekking. Of het geschil was voorzienbaar. Een verzekering geldt namelijk niet voor lopende of voorzienbare conflicten ten tijde van het afsluiten van de polis. Een verzekerde mag bovendien nog geen eigen advocaat hebben ingeschakeld. Dit mag alleen met toestemming van de verzekeraar.

Voor sommige mensen is een rechtsbijstandverzekering weggegooid geld. Er zijn goedkopere of zelfs gratis alternatieven om juridisch advies te krijgen!

Indien u lid bent van een vakbond, heeft u in ieder geval recht op advies en bijstand bij conflicten over inkomen en werk. Dit geldt overigens niet altijd voor familieleden, die bij een verzekeraar doorgaans wel meeverzekerd zijn. Soms biedt de vakbond ook op andere rechtsgebieden bijstand of korting. Het kan zinvol zijn om dit na te gaan.

Huurt u een woning? Indien u lid bent van de Woonbond, kunt u met uw juridische problemen over huur terecht bij de Woonbond. Meer informatie is te vinden op de website van de Woonbond.

Heeft u niet direct juridische bijstand nodig, maar heeft u een juridische vraag? Mogelijk kan het Juridisch Loket u daarbij helpen. Het Juridisch Loket is telefonisch bereikbaar via 0900-8020.

Veel advocatenkantoren hebben een gratis inloop spreekuur of beantwoorden een korte juridische vraag telefonisch.

Van ons kantoor komt ca. 90% van de cliënten in aanmerking voor gefinancierde rechtsbijstand. Een rechtsbijstandverzekering is dan volstrekt overbodig. Wat is gefinancierde rechtsbijstand?

Gefinancierde rechtsbijstand is een soort subsidie voor mensen met een laag inkomen en geen of weinig vermogen. Volgens onze Grondwet heeft iedereen recht op rechtsbijstand, ongeacht de hoogte van het inkomen of vermogen. Om ervoor te zorgen dat iedereen toegang tot het recht heeft, heeft de overheid het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand ontwikkeld.

Om voor gefinancierde rechtsbijstand in aanmerking te kunnen komen, mag het inkomen van een alleenstaande niet hoger zijn dan 26.900 euro. Voor gezinnen of stellen mag het gezamenlijke inkomen niet hoger zijn dan 38.000 euro. Er wordt gekeken naar het verzamelinkomen van twee jaar voor de aanvraag.

Indien op gefinancierde rechtsbijstand aanspraak gemaakt kan worden, hoeft de cliënt slechts een eigen bijdrage aan de advocaat te betalen. Hoe hoger het inkomen, hoe hoger deze eigen bijdrage. De Raad voor Rechtsbijstand betaalt de advocaat daarnaast een vaste vergoeding voor zijn werkzaamheden.

Meer over het onderwerp gefinancierde rechtsbijstand kunt u teruglezen op de website van de Raad voor Rechtsbijstand.