In deze blog bespreek ik de 5 meest voorkomende misverstanden over erkenning van kinderen. Voordat ik op deze misverstanden in ga, zal ik eerst in zijn algemeenheid uitleggen wat erkenning inhoudt.

Het afstammingsrecht regelt wie de juridische ouder van een kind is. Een kind kan maximaal twee juridische ouders hebben. Moeder van een kind is degene uit wie het kind geboren is. Vader van een kind is de man waarmee de moeder ten tijde van de geboorte van het kind getrouwd is of een geregistreerd partnerschap is aangegaan. Daarnaast kan ouderschap ontstaan via bijvoorbeeld adoptie, maar deze varianten laat ik in deze blog gemakshalve achterwege.

Bent u niet getrouwd en heeft u geen geregistreerd partnerschap? Dan is het juridisch vaderschap van de biologische vader niet vanzelfsprekend. In dat geval kan het juridisch vaderschap worden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld via erkenning.

Hoe kan een kind worden erkend?

Erkenning kan plaatsvinden door middel van het opstellen van een akte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand of bij notariële akte. De erkenning kan voor de geboorte plaatsvinden, tijdens de aangifte van de geboorte of op een later tijdstip. Als de erkenning plaatsvindt voor de geboorte wordt dit ‘erkenning van de ongeboren vrucht’ genoemd.

De moeder moet voor de erkenning toestemming geven. Als zij de toestemming weigert – hetgeen nog wel eens gebeurt als de relatie tijdens de zwangerschap wordt beëindigd – kan er aan de rechter vervangende toestemming voor erkenning worden verzocht. De omgekeerde variant is ook mogelijk, te weten de vader wil niet mee werken aan erkenning. In dat geval kan via de rechter gerechtelijke vaststelling van het vaderschap worden verzocht.

Elk kind dat binnen de relatie van niet gehuwden of geregistreerde partners wordt geboren, moet apart erkend worden.

De gevolgen van erkenning

Het vaststellen van het ouderschap, heeft tot gevolg dat er familierechtelijke betrekkingen ontstaan tussen de vader en het kind. Het kind deelt daardoor bijvoorbeeld mee in de erfenis van de vader.

5 misverstanden over erkenning

1. Door de aangifte van de geboorte wordt het kind door de vader erkend.

De aangifte van de geboorte van een kind leidt niet altijd tot erkenning. Indien de ouders gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, leidt de geboorteaangifte automatisch tot ouderschap. Erkenning is in dat geval niet nodig. In alle andere situaties, zoals bijvoorbeeld bij samenwoners, dient een aparte akte van erkenning te worden opgesteld.

2. Erkenning leidt automatisch tot gezag.

Vaak wordt gedacht dat wanneer een ongehuwde vader zijn kind erkent, hij daarmee automatisch het ouderlijk gezag krijgt. Dat is een misvatting. Om het gezamenlijk ouderlijk gezag over het kind te krijgen, moeten de ouders samen een verzoek indienen bij de rechtbank. Het verzoek tot gezamenlijk ouderlijk gezag kan schriftelijk of digitaal worden aangevraagd.

3. Als een kind erkend wordt, krijgt het automatisch de achternaam van de erkenner.

Het is onjuist dat het kind automatisch de naam van de erkenner krijgt. Als de erkenning na de geboorte plaatsvindt, behoudt het kind de achternaam die het al heeft, tenzij er voor gekozen wordt om deze aan te passen. Bij de erkenning van het eerste kind uit de relatie kan de achternaam van het kind worden gekozen. De gekozen naam geldt ook voor eventuele daarop volgende kinderen uit dezelfde relatie. Indien er bij de erkenning van het eerste kind geen naamkeuze wordt gemaakt, dan krijgen de kinderen uit deze relatie automatisch de achternaam van de moeder.

4. Alleen de biologische vader kan het kind erkennen.

De erkenner hoeft niet de biologische vader van het kind te zijn. Erkenning kan ook geschieden door bijvoorbeeld de man waar de moeder een relatie mee heeft na de geboorte. Dit gebeurt nog weleens als het kind bijvoorbeeld is verwekt tijdens een one night stand.

Ook twee vrouwen die een relatie hebben, kunnen samen het ouderschap van een kind hebben. (Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor twee mannen.) De ongetrouwde duo moeder kan het kind van haar partner erkennen. Als de vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, wordt de duomoeder automatisch meemoeder van het kind.

5. Eens erkend, blijft erkend.

Als een kind is erkend door een man die achteraf toch niet de biologische vader blijkt te zijn, kan de erkenning worden vernietigd.

Bij gehuwde of geregistreerde partners die automatisch het ouderschap krijgen, kan het vaderschap worden ontkend. In het laatste geval kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een situatie waarbij de juridische ouders feitelijk uit elkaar zijn, maar de echtscheiding nog niet uitgesproken is. De moeder is zwanger van haar nieuwe partner en de echtscheiding laat zo lang op zich wachten dat het kind geboren wordt tijdens het huwelijk met de ex-partner. De ex-partner is daardoor van rechtswege juridisch vader geworden.