In de wet staat dat het ouderlijk gezag de plicht én het recht van een ouder omvat om zijn minderjarige kind op te voeden en te verzorgen. Een ouder met gezag is dus:
verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding;
de wettelijke vertegenwoordiger van het kind;
verplicht om de kosten van onderhoud te betalen;
de beheerder van het geld en spullen van het kind;
Als beide ouders belast zijn met het ouderlijk gezag betekent dit onder andere dat belangrijke beslissingen over het kind gezamenlijk genomen moeten worden. Maar om welke beslissingen gaat het dan?
Ouders met gezag dienen samen beslissingen nemen over de verzorging, opvoeding, het vermogen en de woonplaats van hun kinderen. Omdat de beslissingen samen genomen moeten worden, mag de verzorgende ouder bijvoorbeeld niet zomaar verhuizen of de kinderen van school laten wisselen zonder toestemming van de andere ouder. Ook over medische ingrepen moeten de ouders het eens zijn.
Wat misschien minder voor de hand ligt, is dat er voor een buitenlandse reis van de kinderen met één van de ouders ook toestemming van de andere gezaghebbende ouder nodig is. (Over vakanties kunt u hier meer lezen.) Daarnaast is voor het plaatsen van foto’s van kinderen op social media toestemming nodig. (Meer over dit onderwerp leest u hier.)
Wanneer het niet lukt om gezamenlijk een belangrijke beslissing over de kinderen te nemen, is het mogelijk om vervangende toestemming aan de kinderrechter te verzoeken.
Heeft u kinderen en bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan bent u samen met het ouderlijk gezag over de kinderen belast.
Dit is anders wanneer de ouders niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan. In dat geval heeft alleen de moeder van het kind het ouderlijk gezag.
Wat is het verschil tussen erkenning en gezag?
Over erkenning en gezag bestaan veel misverstanden. Zo gaan veel samenwoners er vanuit dat de erkenning van een kind automatisch leidt tot het gezamenlijke ouderlijk gezag. Helaas is dat op dit moment niet zo. Dit leidt tot veel procedures wanneer de ouders uit elkaar gaan.
De erkenning van een kind wordt geregeld bij de Burgerlijke Stand. Door de erkenning ontstaat een familierechtelijke betrekking tussen de ouder en het kind. In dit artikel kunt u meer lezen over erkenning van een kind.
Het ouderlijk gezag omvat de plicht én het recht van een ouder om zijn minderjarige kind op te voeden en te verzorgen. Het aanvragen van het gezamenlijk gezag, dient via de rechtspraak te worden geregeld. In de huidige situatie moet de moeder van het kind instemmen met het aanvragen van het gezamenlijk gezag. Wilt u meer weten over het gezag? Leest u dan dit artikel.
Wetsvoorstel gezamenlijk gezag door erkenning
Op 24 november 2020 heeft de Tweede Kamer een wetsvoorstel aangenomen, waardoor een ouder die niet gehuwd is en geen geregistreerd partnerschap met de moeder heeft, na erkenning automatisch gezamenlijk met de moeder met het ouderlijk gezag over het kind wordt belast. Afgelopen week heeft ook de Eerste Kamer ingestemd met dit wetsvoorstel. Het is op dit moment nog niet duidelijk wanneer de nieuwe wet in werking zal treden.
Het uitgangspunt van het wetsvoorstel is dat het in het belang van een kind is dat beide ouders nauw betrokken zijn bij de opvoeding van hun kind en gezamenlijk beslissingen nemen. Daarbij past het gezamenlijk gezag. Het gezamenlijk ouderlijk gezag voor samenwonen wordt in de toekomst dus automatisch verkregen met de erkenning van het kind.
Het wetsvoorstel zal overigens alleen gelden voor kinderen die worden erkend na de inwerkingtreding van de wet. Voor bestaande situaties blijft de huidige regeling gelden.
Wat als moeder geen gezamenlijk gezag wil?
Het gezamenlijk gezag wordt in de toekomst dus automatisch verkregen met de erkenning van het kind. De toestemming van de moeder ten aanzien van de erkenning blijft noodzakelijk. Als de moeder niet wil dat er gezamenlijk gezag ontstaat, zal zij haar toestemming aan de erkenning kunnen weigeren.
Wanneer de moeder haar toestemming weigert, kan de andere ouder een procedure tot vervangende toestemming voor erkenning starten. Indien de erkenning door middel van vervangende toestemming via de rechter tot stand komt, moet het gezamenlijk gezag ook apart via de rechter worden verzocht.
Ouders kunnen er daarnaast voor kiezen om samen te besluiten dat het gezag na erkenning alleen bij de moeder blijft. Deze mogelijkheid is er binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap niet.
Tip:
Zolang de nieuwe wet nog niet in werking is getreden, kunnen de ongehuwde of niet geregistreerde ouders via rechtspraak.nl het gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen.
In mijn vorige artikel heb ik uitgelegd wat het ouderlijk gezag inhoudt. Ook is in dat artikel het verschil tussen gezag en voogdij besproken. In dit artikel wordt ingegaan op de vraag wie er voor de kinderen zorgt als één of beide ouders komt te overlijden.
Het hangt van de persoonlijke situatie af wie het gezag of de voogdij krijgt als een ouder overlijdt. Hieronder zijn de verschillende situaties beschreven:
Gezamenlijk ouderlijk gezag (twee ouders)
In deze situatie hebben twee ouders het gezamenlijk ouderlijk gezag. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als de kinderen binnen een huwelijk geboren zijn. Als één van de ouders komt te overlijden, krijgt de andere ouder automatisch alleen het gezag.
Komen beide ouders te overlijden? Dan bepaalt de rechter wie de voogdij krijgt. Meestal is er wel iemand binnen de familie die de voogdij op zich wil nemen. Lukt dat niet? Dan zal de Raad voor de Kinderbescherming binnen de familie zoeken naar een geschikte voogd. Wil of kan niemand van de familie voor de kinderen zorgen? Dan wordt gekeken naar bekenden van de kinderen. Als dat geen optie is, gaat de voogdij naar een gezinsvoogdij-instelling. De kinderen worden dan in een pleeggezin geplaatst.
Het is ook mogelijk om van tevoren zelf een keuze voor een voogd te maken. Dit kan in een testament of via een aantekening in het gezagsregister. De aangewezen voogd hoeft pas na het overlijden te beslissen of de aanwijzing wordt aanvaard. Niemand kan tegen zijn zin voogd worden. Weigert de beoogde voogd? Dan zal de Raad voor de Kinderbescherming moeten zoeken naar een geschikte voogd.
Ouderlijk gezag (één ouder)
Hiervan is sprake wanneer slechts één ouder het gezag heeft. Deze situatie zal zich meestal voordoen als de ouders niet getrouwd zijn (geweest). In dat geval is alleen de moeder gezaghebbende ouder.
Als de gezaghebbende ouder komt te overlijden, bepaalt de rechter wie het gezag krijgt. Dit kan de andere ouder zijn of iemand anders. De andere ouder heeft de voorkeur, tenzij dit niet in het belang van het kind wordt geacht. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn, wanneer er geen contact tussen de vader en het kind is geweest.
Heeft de gezaghebbende ouder een voogd aangewezen? Dan kan de andere ouder nog steeds een verzoek bij de rechter indienen om het gezag te krijgen.
Gezamenlijk gezag (ouder en niet-ouder)
Hiervan is sprake wanneer een ouder samen met een niet-ouder het gezag heeft. Overlijdt de niet-ouder, dan oefent de ouder alleen het gezag uit. Overlijdt de ouder? Dan krijgt de niet-ouder de voogdij. Als het kind nog een andere ouder heeft, dan kan deze ouder de rechter vragen om met het gezag belast te worden. Als dit verzoek wordt toegewezen, eindigt de voogdij van de niet-ouder.
Deze website maakt gebruik van cookies. Een cookie is een eenvoudig klein bestandje dat met pagina’s van deze website wordt meegestuurd en door uw browser op uw harde schrijf van uw computer wordt opgeslagen. Wij gebruiken cookies om uw instellingen en voorkeuren te onthouden.
U kunt uw cookie voorkeuren beheren via de tabs aan de linkerzijde.
Strikt noodzakelijke Cookies
We adviseren u om toestemming te geven voor de strikt noodzakelijke Cookies. Deze zijn nodig om de website goed te kunnen laten werken.
Weet je het zeker? Als je deze Cookies uitzet, kunnen we je voorkeuren niet onthouden. Dit betekent dat je elke keer als je deze website bezoekt, opnieuw je Cookie voorkeuren moet instellen.
Wat houdt het gezamenlijk ouderlijk gezag in?
