Tag archieven: Echtscheiding

5 veelgestelde vragen over een echtscheiding

1. Hoelang duurt een echtscheidingsprocedure?

Hoelang de echtscheidingsprocedure duurt, is afhankelijk van meerdere factoren. Zo is van belang of het een scheiding op gemeenschappelijk verzoek betreft of een zg. eenzijdig verzoek, dat wil zeggen een verzoek dat door één van de ex-partners is ingediend.

Gaat het om een echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek dan wordt de scheiding doorgaans 3 tot 4 weken na ontvangst van het verzoek door de rechtbank uitgesproken. Wanneer er kinderen ouder dan 12 jaar bij de scheiding zijn betrokken, zal er een minderjarigenverhoor plaatsvinden, waardoor de scheiding nog eens 2 tot 4 weken langer kan duren.

Gaat het om een eenzijdig verzoek? Dan is de duur o.a. afhankelijk van het feit of er door de andere ex-partner verweer gevoerd wordt. Als er verweer wordt gevoerd, zijn ook de onderwerpen waarover de rechter uitspraak zal moeten doen van belang. Ook de leeftijd van de kinderen kan een rol spelen; kinderen ouder dan 12 jaar worden uitgenodigd voor een minderjarigenverhoor.

Bij een eenzijdig verzoek tot echtscheiding met verweer duurt de procedure tenminste 5 maanden.

2. Wanneer is de echtscheiding defintief?

Nadat de rechbank de echtscheiding heeft uitgesproken, is de echtscheiding nog niet definitief. Beide partijen dienen een akte van berusting te ondertekenen, waarin zij verklaren dat zij het eens zijn met de uitspraak van de rechtbank waarbij hun scheiding is uitgesproken. Pas daarna kan de echtscheiding worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand bij de gemeente waar de ex-partners zijn gehuwd. Nadat de echtscheiding is verwerkt in de registers van de burgerlijke stand, is de echtscheiding pas definitief.

Als één van de ex-partners weigert de akte van berusting te ondertekenen, zal de scheiding pas na het verstrijken van de beroepstermijn (3 maanden) ingeschreven kunnen worden. In dat geval duurt het dus langer voordat deze definitief is.

3. Moet ik ook naar de rechtbank?

Als het een echtscheiding op eenzijdig verzoek betreft en er wordt verweer gevoerd, zal er altijd een mondelinge behandeling worden bepaald. In dat geval zullen partijen dus worden uitgenodigd om ter zitting te verschijnen.

Bij een echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek vindt er alleen in zeer uitzonderlijke gevallen een mondelinge behandeling plaats, bijvoorbeeld wanneer tijdens een minderjarigenverhoor blijkt dat het kind het niet eens is met de afspraken die de ouders over het kind hebben gemaakt.

Wilt u meer weten over hoe een zitting verloopt? Lees dan mijn blog “Hoe verloopt een procedure bij de familierechter“.

4. Wat kan er bij een echtscheiding geregeld worden?

Behalve de echtscheiding zelf kunnen er verzoeken gedaan worden die zien op de volgende onderwerpen:

  • voorzieningen ten aanzien van de kinderen, zoals een vaststelling van het hoofdverblijf, de omgangsregeling met de andere ouder en kinderalimentatie;
  • partneralimentatie;
  • wie het tijdelijk gebruik van de woning of het huurrecht krijgt;
  • verdeling van de gemeenschappelijke bezittingen of de afwikkeling van huwelijkse voorwaarden;

5. Wat kost een scheiding?

Indien u in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand betaalt u (in 2021) een eigen bijdrage variërend tussen € 306,00 en € 848,00 en een griffierecht van € 85,00. Meer informatie over gefinancierde rechtsbijstand vindt u op de website van de Raad voor Rechtsbijstand.

Indien u niet in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand, geldt een uurtarief waarbij de totale prijs ondermeer zal afhangen van het uurtarief van de advocaat, de vraag welke onderwerpen bij de scheiding geregeld dienen te worden en in hoeverre u daarover samen met uw ex-partner afspraken kunt maken.

Wilt u weten wat u allemaal dient te regelen in het kader van een echtscheidingsprocedure? Lees dan mijn blog “Scheiden in 10 stappen“.

Kleding, alimentatie en omgangsregeling

Het is één van de grootste ergenissen van gescheiden ouders, het meegeven van kleding van de kinderen in het kader van een omgangsregeling. Regelmatig komt het voor dat er tussen gescheiden ouders met kinderen discussie bestaat over het meegeven van kleding. Moeder geeft kleren mee en stoort zich eraan dat deze na het weekend niet meer terugkomen. Zij besluit om voortaan maar geen kleding meer mee te geven. Vader moet zelf een garderobe voor de kinderen aanschaffen en houdt daarom kosten in op de alimentatie. Mag dat?

Na een scheiding wonen kinderen voornamelijk bij één van de ouders. Dit noemen we de verzorgende ouder. Er is veelal sprake van een omgangsregeling tussen de kinderen en de niet-verzorgende ouder. Beide ouders dienen bij te dragen in de kosten van de kinderen. Dit wordt berekend aan de hand van de behoefte van de kinderen en de draagkracht van de ouders. In mijn blog ‘Hoe wordt kinderalimentatie berekend’ kunt u meer lezen over de berekening van kinderalimentatie. De niet-verzorgende ouder zal vervolgens een bijdrage in de kosten van de kinderen betalen aan de verzorgende ouder.

Vaak bestaat er discussie tussen de ouders welke kosten door de kinderalimentatie worden gedekt. De kosten van de kinderen kunnen worden onderscheiden in zg. verblijfsoverstijgende kosten en verblijfskosten.

Verblijfsoverstijgende kosten

Uitgangspunt is dat de verzorgende ouder bij wie het kind zijn hoofdverblijf heeft alle kosten, met uitzondering van de kosten die samenhangen met het verblijf bij de andere ouder, voor zijn/haar rekening dient te nemen. Deze kosten worden de kindgebonden verblijfsoverstijgende kosten genoemd.

Het betreft in ieder geval de ‘vaste lasten’ die voor een kind worden voldaan ongeacht waar het kind verblijft, zoals schoolkosten, contributie voor sport en dergelijke. Kosten voor kleding, schoenen en fiets zijn weliswaar variabele lasten, maar er wordt vanuit gegaan dat ook deze kosten dienen te worden beschouwd als kindgebonden vaste lasten.

Verblijfskosten

Naast de verblijfsoverstijgende kosten worden er ten behoeve van kinderen nog zg. verblijfskosten gemaakt door de niet-verzorgende ouder. Hierbij kan bijvoorveeld gedacht worden aan de kosten van eten, drinken en verbruik van water en stroom. Maar ook de kosten van vakanties, uitjes, vervoerskosten en dergelijke vallen hieronder. Bij het berekenen van de draagkracht van de niet-verzorgende ouder wordt met deze kosten rekening gehouden in de vorm van een zorgkorting. De gedachte hierachter is dat de feitelijke zorgverdeling er toe leidt dat de verzorgende ouder voor een deel niet in de behoefte van het kind hoeft te voorzien, omdat de andere ouder daar in natura in voorziet in de periode dat het kind bij hem/haar verblijft.

Kleding en omgang

Zoals hiervoor is aangegeven, dient de verzorgende ouder alle kosten van de kinderen te voldoen. Indirect komen de kosten van kleding voor de kinderen voor rekening van beide ouders. De niet-verzorgende ouder betaalt zijn/haar bijdrage daarin immers door middel van kinderalimentatie.

De wet zegt overigens niets over het meegeven van kleding in het kader van de omgangsregeling. Wel zijn beide ouders volgens de wet verplicht om hun kinderen te verzorgen. Daar hoort ook bij dat beide ouders ervoor dienen te zorgen dat hun kinderen fatsoenlijk gekleed zijn.

Soms ziet de discussie van de ouders zich op de kleren die een kind meekrijgt. De kleding is versleten, te klein, of gewoon niet mooi genoeg. Wil de niet-verzorgende ouder dat de kinderen bij hem/haar thuis in andere kleding rondlopen, dan komt dit voor eigen kosten. Er mogen dan dus niet bedragen op de kinderalimentatie worden ingehouden. Dat laatste mag uiteraard wel als de ouders hierover afspraken hebben gemaakt in hun ouderschapsplan. Houdt u er wel rekening mee dat het voor kinderen heel verwarrend kan zijn om bij zijn ouders van kleding te moeten wisselen?

Blijf als ouders dus vooral denken in het belang van uw kinderen!

Hoe verloopt een procedure bij de familierechter?

Ik krijg vaak de vraag hoe procedures in zijn werk gaan. Daarom bespreek ik in deze blog het verloop van een procedure bij de familierechter. Een familierechter behandelt zaken op het gebied van familiebetrekkingen, zoals echtscheidingen en omgangsregelingen.

stap 1: verzoek

Iedere procedure begint met het indienen van een schriftelijk verzoek bij de rechtbank. Het verzoekschrift moet door een advocaat worden ingediend. Hierop zijn twee uitzonderingen, te weten de eigen rechtsingang van een kind en een verzoek vervangende toestemming voor de aanvraag van een reisdocument.

De partij die het verzoek heeft ingediend, noemen we ‘de verzoeker’.

De rechtbank rekent administratiekosten voor het in behandeling nemen van het verzoek. Deze kosten noemen we griffierecht. Iemand die voor gesubsidieerde rechtsbijstand, een zg. toevoeging, in aanmerking komt, betaalt een lager griffierecht dan iemand dan die daarvoor niet in aanmerking komt. Het volledige griffierecht bedraagt op dit moment € 304,00. Voor iemand met een toevoeging bedraagt het griffierecht € 83,00.

stap 2: verweer

De partij die het verzoek niet heeft ingediend, mag daartegen verweer voeren. Deze partij noemen we ‘de verweerder’. Een verweer is een reactie, waarin de verweerder aangeeft waarom deze het niet is met het verzoek. Een verweer kan schriftelijk worden ingediend, maar mag soms ook mondeling worden gedaan. Doorgaans is de verweerder ook griffierecht verschuldigd.

In de meeste procedures zal de rechtbank de verweerder in de gelegenheid stellen om schriftelijk verweer te voeren. Voor het indienen van stukken bij de rechtbank en dus ook een verweerschrift, is een advocaat nodig.

In andere zaken, zoals bijvoorbeeld omgangskwesties, zal de rechtbank geen termijn voor verweer geven, maar wordt er een datum voor een mondelinge behandeling bepaald. Hoewel er geen verweertermijn wordt gegeven, mag er wel een verweerschrift worden ingediend. De rechter stelt dit vaak op prijs, omdat dan voor de zitting alle standpunten bekend zijn. Voor het indienen van een verweerschrift is een advocaat nodig. Bij omgangskwesties kan ook tijdens de mondelinge behandeling – zonder advocaat – mondeling verweer gevoerd worden.

In een verweerschrift kan ook een tegenverzoek worden gedaan. Dit is een zelfstandig verzoek in reactie op het verzoek dat de verzoeker heeft gedaan. U kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan de volgende situatie: de verzoeker heeft een verzoek tot vaststelling van een omgangsregeling van een weekend per veertien dagen gedaan, maar heeft ten aanzien van de verdeling van de vakanties niets in het verzoek opgenomen. De verweerder kan dan bij wijze van zelfstandig verzoek aan de rechter vragen om ook een omgangsregeling vast te stellen tijdens de vakanties.

Als er geen verweer wordt gevoerd, zal de rechter het verzoek van de verzoeker toewijzen. Is er wel verweer gevoerd? Dan bepaalt de rechter een datum voor een zitting.

stap 3: de zitting

Partijen en/of hun advocaten krijgen een oproepingsbrief om (gelijktijdig) op de rechtbank te verschijnen. Hierin staan de datum, tijdstip en de locatie van de zitting vermeld. Als één van de partijen of advocaten verhinderd is, kan de rechtbank een andere zittingsdatum bepalen.

Soms dienen voor de zitting nog nadere stukken toegestuurd te worden, bijvoorbeeld in alimentatieprocedures. Hiervoor gelden termijnen, waarbinnen de stukken door de rechtbank dienen te zijn ontvangen.

Op de dag van de zitting moeten partijen op tijd bij de rechtbank verschijen. Bij binnenkomst moeten zij zich melden bij de portier. Het kan zijn dat gevraagd wordt om een legitimatiebewijs en/of de oproepingsbrief voor de mondelinge behandeling te tonen. Vervolgens vindt er een veiligheidscontrole plaats. Totdat de zitting begint, kunnen partijen wachten in een wachtruimte. De bode kondigt het begin van de zitting aan. De zitting is niet openbaar. Dit betekent dat er geen andere mensen mee naar binnen mogen in de zittingszaal.

In de zittingszaal zijn een rechter en een griffier aanwezig. De griffier maakt aantekeningen voor de rechter. Als het gaat om een zaak waar kinderen bij betrokken zijn, zoals bijvoorbeeld een omgangskwestie, dan zal er ook een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming aanwezig zijn. De medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming geeft tijdens de zitting advies aan de rechter. Als er een uitgebreider advies nodig is, zal de rechter de Raad voor de Kinderbescherming opdracht kunnen geven om een schriftelijk advies uit te brengen.

Over het algemeen zal de rechter de advocaat van de verzoeker eerst de gelegenheid geven om het verzoek toe te lichten. Daarna mag de avocaat van de verweerder reageren. Vervolgens zal de rechter vragen stellen aan de advocaten en/of partijen zelf. Nadat de rechter vragen heeft gesteld, mogen de advocaten ieder nog één keer reageren. Voordat de rechter de behandeling ter zitting sluit, mogen partijen nog iets zeggen als ze dat willen. Dit noemen we het laatste woord.

stap 4: de uitspraak

De meeste rechters doen niet meteen tijdens de mondelinge behandeling uitspraak. Aan het einde van de zitting geeft de rechter aan wanneer de uitspraak, de beschikking, wordt verwacht. Meestal is dat op een termijn van uiterlijk 4 weken. Soms is de beschikking dan nog niet gereed en wordt deze aangehouden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij ziekte of onderbezetting tijdens vakanties. De exacte reden van de aanhouding van een beschikking is meestal niet bij een advocaat bekend.

De meeste rechtbanken hanteren vaste dagen waarop beschikking worden afgegeven. Door de rechtbank in Assen worden beschikkingen bijna altijd op een woensdag afgegeven.

Wanneer de beschikking gereed is, wordt deze per post aan de advocaat toegezonden. De advocaat stuurt de uitspraak vervolgens weer door aan de cliënt. Omdat de uitspraak per post wordt toegezonden, is de inhoud (vaak) nog niet bekend op de dag dat de uitspraak verwacht wordt.

Echtscheiding en verzekeringen

Bij een echtscheiding moeten de gezamenlijke eigendommen worden verdeeld. Daarbij kan gedacht worden aan de inboedel en de auto. Maar, vergeet vooral de verzekeringen niet! Waarschijnlijk heeft u samen met uw ex-partner één of meerdere verzekeringen afgesloten. Misschien bent u meeverzekerd op de polis zorgverzekering van uw ex-partner?

Een scheiding heeft ook gevolgen voor uw verzekeringen. Het is daarom verstandig om bij een scheiding de verzekeringen op een rijtje te zetten. Sommige verzekeringen hebben een waarde en moeten worden verdeeld. Andere verzekeringen moeten worden gewijzigd of misschien opnieuw worden afgesloten.

Verzekeringen met een waarde

Allereerst de verzekeringen met een waarde. Hierbij kan gedacht worden aan een zg. kapitaalverzekering, die bijvoorbeeld gekoppeld is aan de woning. Of bijvoorbeeld een lijfrentepolis of een levensverzekering. Als er sprake is van een gemeenschap van goederen, dient de opgebouwde waarde van deze verzekeringen in beginsel bij helfte te worden verdeeld. Sommige polissen kunnen worden afgekocht. Andere moeten worden voortgezet. Wordt de verzekering voortgezet? Dan moet de afkoopwaarde van de polis worden verrekend. De afkoopwaarde kunt u opvragen bij uw verzekeraar.

Wie een auto heeft, heeft ook een verplichte autoverzekering. Voor elk jaar dat er geen schade geclaimd wordt, wordt er een schadevrij jaar opgebouwd. Dit wordt de no-claim korting genoemd. Hoe meer schadevrije jaren, hoe hoger de korting. De schadevrije jaren zijn in principe persoonsgebonden, maar bij sommige verzekeraars is het mogelijk om de schadevrije jaren te verdelen. Hiervoor dient een afstandsverklaring te worden ondertekend. Neem voor de mogelijkheden contact op met uw verzekeraar.

Tip:

Zet bij een scheiding uw verzekeringen op een rijtje. Laat u zich ten aanzien van de verzekeringen voorlichten door een verzekeringsadviseur.

Gescheiden ouders en de corona crisis

De afgelopen periode zijn er diverse maatregelen getroffen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Scholen zijn gesloten, maar ook attractieparken en horeca. Geadviseerd wordt om zoveel mogelijk thuis te werken. Sommige mensen hebben helemaal geen inkomsten meer, omdat zij hun werk simpelweg niet meer kunnen uitvoeren. Voor iedereen is er sprake van een onzekere situatie.

Veel gescheiden ouders hebben in deze periode vragen over de omgangsregeling. Moet deze tijdens de corona crisis worden nagekomen? Andere ouders hebben zorgen over de alimentatie, omdat zij bijvoorbeeld als ZZP-er tijdelijk geen inkomsten hebben.

Omgang

Sommige ouders houden hun kinderen in verband met besmettingsgevaar binnen. Het coronavirus is echter geen reden om de kinderen bij de andere ouder weg te houden. Voor kinderen is er al veel veranderd, omdat zij niet naar school kunnen gaan en thuis les krijgen. Het is belangrijk dat zij wel contact met de andere ouder kunnen houden.

Als één van de ouders gezondheidsklachten heeft, kan dit uiteraard wel aanleiding zijn om af te wijken van de gebruikelijke omgangsregeling. In dat geval is het verstandig om in onderling overleg afspraken te maken. Ten aanzien van zieke kinderen geldt: volg het advies van de (huis)arts en vraag of het verstandig is het kind naar de andere ouder te laten gaan.

Woont één van de ouders over de grens, bijvoorbeeld in Duitsland, dan wordt de situatie iets ingewikkelder. In dat geval dient rekening te worden gehouden met de maatregelen in beide landen. Op dit moment raadt het RIVM Nederlanders af om naar het buitenland te reizen, tenzij dit echt noodzakelijk is. De vraag kan rijzen of het nakomen van de omgangsregeling noodzakelijk is. Hierop hebben wij helaas ook geen pasklaar antwoord. Blijf daarom met elkaar in overleg. (Update: Inmiddels is duidelijk geworden dat reizen tussen België en Nederland in verband met co-ouderschap wel is toegestaan.)

Voorlopig is er in Nederland sprake van een zg. ‘intelligente lockdown’. Maar wat nu als er toch een complete lockdown wordt afgekondigd? Bij een complete lockdown mogen mensen zonder goede reden niet over straat. Boodschappen doen, mag uiteraard wel. De kans is aanwezig dat de kinderen dan niet van de ene naar de andere ouder gebracht mogen worden. Hoe hier mee omgegaan zal worden, is op dit moment nog niet te zeggen.

Alimentatie

Ook over alimentatieverplichtingen zijn vragen. Sommige ZZP-ers kunnen hun werkzaamheden niet meer uitvoeren. Mensen met nul uren contracten worden niet meer opgeroepen. Werknemers met tijdelijke contracten krijgen geen contractverlenging. Duidelijk is dat deze crisis de meeste mensen in de portemonnee raakt. Dit heeft uiteraard ook consequenties voor de alimentatie. Als er minder inkomen is, is er minder ruimte om alimentatie te kunnen betalen.

Ook met de huidige crisis dient de afgesproken of door de rechter bepaalde alimentatie in beginsel te worden betaald. Ook als het inkomen (tijdelijk) lager is. Wordt de alimentatie zonder enig overleg niet betaald? Dan kan de alimentatieontvanger contact opnemen met het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO) om de alimentatie te laten incasseren. Voor de alimentatieontvanger is dit gratis. De alimentatieplichtige betaalt de kosten van de inning.

Vooralsnog gaan we er vanuit dat de huidige situatie tijdelijk zal zijn. Daarnaast heeft het kabinet voor diverse groepen mensen inkomensregelingen aangekondigd.

Mocht de situatie van lagere inkomsten veel langer duren, dan is er sprake van relevante wijziging in omstandigheden. In een dergelijk geval is het normaal gesproken mogelijk om wijziging van de alimentatie te verzoeken. Maar, de rechtbanken zijn op dit moment ook gesloten. Advocaten zijn daarnaast opgeroepen om zo min mogelijk nieuwe procedures te starten. Het is onduidelijk hoelang deze situatie zal duren. Een procedure is dus niet de oplossing!

Zijn er door de corona crisis problemen met de betaling van de alimentatie, neem dan contact met de ex-partner op om afspraken te maken. Zo kan er in onderling overleg worden afgesproken dat de alimentatie tijdelijk wordt verlaagd. Leg deze afspraken dan wel schriftelijk vast.

Kortom in deze bijzondere situatie is het als gescheiden ouders van belang om nog meer dan anders met elkaar in gesprek te blijven in het belang van de kinderen.

Wetsvoorstel Wet pensioenverdeling bij scheiding

Echtscheiding en pensioen. Hoe zat het ook alweer? Indien u in loondienst werkt, bouwt u vaak pensioen op. Bij een echtscheiding dient het ouderdomspensioen te worden verdeeld. Het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd, wordt geacht samen te zijn opgebouwd. Daarom hebben beide ex-partners recht op de helft van dat pensioen. Indien u hierover meer wilt weten, verwijs ik u naar mijn blog ‘Pensioen en echtscheiding‘.

Op dit moment geldt de Wet verevening pensioenrechten. Volgens deze wet moet het het pensioenfonds door de ex-partners worden bericht over de scheiding. Hiervoor is een speciaal formulier dat binnen 2 jaar na de scheiding aan de pensioenuitvoerder gezonden dient te worden. Soms gebeurt dat niet. In dat geval kan de pensioenuitvoerder het pensioen niet uitkeren aan de ex-partner. Om dit soort situaties te voorkomen, is er in september 2019 een wetsvoorstel ingediend om de verdeling van de pensioenen te moderniseren.

Wat staat er in het wetsvoorstel Wet pensioenverdeling bij scheiding?

Onder huidige wet wordt het pensioen verevend. Dit betekent dat er geen zelfstandige aanspraak op pensioen bestaat, maar dat het pensioen gekoppeld is aan het pensioen van de ex-partner. Volgens het wetsvoorstel krijgen ex-partners na een scheiding een eigen aanspraak op ouderdomspensioen. Dit noemen we conversie. Ex-partners hebben daardoor meer inzicht in hun financiële situatie na pensionering. Zij zijn bovendien niet meer afhankelijk van elkaars pensioendatum. Ook heeft het overlijden van één van de ex-partners geen invloed meer op de pensioenuitkering van de ander.

Na de inwerkingtreding van de wet zullen pensioenuitvoerders de pensioenen automatisch verdelen, nadat ze van de gemeente een melding van de scheiding hebben gekregen. Ex-partners hoeven de scheiding dus niet meer zelf te melden. Hierop zijn overigens wel enkele uitzonderingen, want niet alle scheidingen worden ingeschreven in de registers van de Burgerlijke Stand. Dit geldt bijvoorbeeld voor buitenlandse echtscheidingen. In dat geval dienen de ex-partners de scheiding wel zelf binnen één jaar te melden.

De Wet pensioenverdeling bij scheiding is van regelend recht. Dit betekent dat ex-partners in onderling overleg van de wet mogen afwijken. Afwijkende afspraken dienen straks binnen 6 maanden schriftelijk gemeld te worden aan de pensioenuitvoerder. Een uitgevoerde conversie kan niet worden teruggedraaid.

Net zoals onder de Wet verevening pensioenrechten geldt de nieuwe wet niet voor ongehuwd samenwonenden. Zij kunnen wel overeenkomen dat het pensioen wordt verdeeld conform de wet, mits de pensioenuitvoerder bereid is daaraan mee te werken.

Het is de bedoeling dat de nieuwe wet ingaat op 1 januari 2021. Op scheidingen voor deze datum blijft de huidige Wet verevening pensioenrechten van toepassing.

5 valkuilen voor gescheiden ouders met kinderen

1. De kinderen (onbedoeld) het idee geven dat ze moeten kiezen voor één van de ouders

Bij echtscheidingen kunnen de spanningen tussen de ouders soms hoog oplopen. Kinderen kunnen spanningen tussen hun ouders feilloos oppikken. Ouders kunnen daarmee hun kinderen onbedoeld onder druk zetten, waardoor zij het gevoel krijgen dat zij voor één van de ouders moeten kiezen. Soms vertellen ouders hun kinderen dat zij, zodra ze 12 jaar oud zijn, zelf mogen kiezen waar ze willen wonen. (Meer over dit onderwerp in deze blog.) Dit is schadelijk voor de kinderen en kan tot loyaliteitsproblemen leiden.

Kinderen moeten vrij zijn om van beide ouders te houden. Dit kan alleen als de ouders dit ook toestaan.

2. Ruziemaken in het bijzijn van de kinderen

Een ruzie kan weleens gebeuren. Maar, ruzies tussen ouders, waarbij geschreeuwd of fysiek en/of verbaal geweld gebruikt wordt, zijn schadelijk voor kinderen. Verbaal geweld waarbij de ouders elkaar vernederen, is net zo erg als fysiek geweld. Kinderen kunnen zich daardoor erg onveilig voelen. Ook kan het vertrouwen in de ouders daardoor beschadigd raken.

Het is belangrijk om ruzies of heftige woordenwisselingen in het bijzijn van kinderen te vermijden.

3. Kwaadspreken over de andere ouder

Kinderen vinden het niet fijn als hun ouders lelijke dingen over elkaar zeggen. Als er negatieve dingen over de andere ouder worden gezegd, kunnen kinderen dit zien als kritiek op zichzelf. Een kind is immers half papa én half mama. Door negatieve dingen over de andere ouder te zeggen, kunnen kinderen zich afgewezen voelen.

Probeer positief (of tenminste neutraal) over de andere ouder te praten.

4. De kinderen als boodschapper inzetten

Sommige ouders kunnen niet meer met elkaar communiceren en doen dat dus via de kinderen. Dit is zeer belastend. De kinderen komen daardoor tussen de ouders in te staan en worden een soort speelbal. Hierdoor kunnen kinderen het idee krijgen dat ze moeten kiezen voor één van de ouders.

Zoek rechtstreeks contact met elkaar als je iets moeten doorgeven of bespreken.

5. Kinderen betrekken bij volwassenenproblematiek

Sommige ouders zijn geneigd om de kinderen te betrekken bij volwassenenproblematiek. Als bijvoorbeeld de alimentatie niet op tijd wordt overgemaakt, wordt dat met de kinderen besproken. Dit kan tot loyaliteitsproblemen leiden.

Bespreek geen volwassenenzaken met de kinderen.

Gebruikersvergoeding voor niet bewoonde eigen woning

U bent gehuwd of heeft een relatie en bent samen eigenaar van een woning. De relatie wordt verbroken. Eén van beide partners verlaat de woning. De ander blijft in de woning wonen, totdat de woning is verkocht. De partner die de woning heeft verlaten, kan in dat geval aanspraak maken op een zogenaamde gebruikersvergoeding.

Wat is een gebruikersvergoeding?

De gebruikersvergoeding is een vergoeding voor gederfd woongenot. Omdat beide partners evenveel recht hebben op het gebruik en genot van de woning hebben, kan de partner die de woning heeft verlaten, aanspraak maken op deze vergoeding. De vergoeding eindigt, zodra de woning geen gemeenschappelijk eigendom meer is.

Gebruikersvergoeding bij een echtscheiding

In het kader van een echtscheiding kan verzocht worden om het alleengebruik van de woning voor de duur van zes maanden. De rechter kan bepalen dat over deze periode een gebruikersvergoeding betaald dient te worden. Deze vergoeding dient  over het algemeen betaald te worden vanaf het moment dat de echtscheiding is ingeschreven bij de gemeente. Kortom, vanaf het moment dat de echtscheiding definitief is. Rechters vinden het niet redelijk om al tijdens het huwelijk een gebruiksvergoeding toe te kennen. Dit omdat in de wet is bepaald dat echtgenoten verplicht zijn om elkaar tijdens het huwelijk ‘het nodige te verschaffen’.

Hoogte van de vergoeding

In de wet staat niet hoe de gebruikersvergoeding berekend dient te worden. In rechterlijke uitspraken is bepaald dat de vergoeding gebaseerd dient te zijn op een percentage van de helft van de overwaarde. Lange tijd werd uitgegaan van een percentage van 4%. Dit percentage sloot aan bij het fictief rendement over spaartegoeden dat de Belastingdienst hanteert. Omdat de de huidige rentepercentages op spaartegoeden aanzienlijk lager zijn, gaan rechters tegenwoordig uit van lagere percentages. Er is geen overeenstemming over de hoogte van het te hanteren percentage. Dit hangt ook van de feiten en omstandigheden van de zaak af. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is enkele maanden terug uitgegaan van een percentage van 0,5%.

Omdat er bij de berekening gerekend wordt met de helft van de overwaarde is een vergoeding niet aan de orde als er geen overwaarde is, dus wanneer ‘de woning onder water staat’.

Gebruikersvergoeding en hypotheeklasten

Een gebruikersvergoeding kan ook aan de orde zijn als de partner die in de woning woont, de volledige hypotheeklasten van de woning voldoet. Maar, houd er dan rekening mee dat deze partner in reactie op een verzoek om een gebruikersvergoeding te betalen, zal verzoeken om de helft van de hypotheeklasten mee te betalen. Volgens de wet dient een mede-eigenaar van de woning namelijk de helft van de woonlasten te voldoen.

Pensioen en echtscheiding

Iedereen die in Nederland woont of heeft gewoond en de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, heeft recht op AOW. Het betreft een basispensioen dat elke gepensioneerde maandelijks krijgt van de overheid. In veel gevallen wordt er daarnaast nog pensioen via de werkgever opgebouwd. Bij een scheiding dient het via de werkgever opgebouwde pensioen te worden verdeeld. AOW hoeft dus niet met een ex-partner gedeeld te worden. Het te verdelen pensioen kan worden onderverdeeld in ouderdomspensioen en partnerpensioen.

Wat is ouderdomspensioen?

Ouderdomspensioen is het pensioen dat wordt opgebouwd via een pensioenregeling bij de werkgever. Via het salaris wordt premie voor het ouderdomspensioen ingehouden. De hoogte van het pensioen is afhankelijk van het genoten loon en het aantal jaren dat er pensioenpremie is betaald. Het ouderdomspensioen is dus een aanvulling op de AOW-uitkering die elke gepensioneerde ontvangt.

Hoe wordt het ouderdomspensioen verdeeld na een scheiding?

In de ‘Wet verevening pensioenrechten bij scheiding’ is vastgelegd op welke wijze het ouderdomspensioen bij echtscheiding (of beëindiging van een geregistreerd partnerschap) wordt verdeeld, tenzij er andere afspraken worden gemaakt. Voor scheidingen na 30 april 1995 geldt dat beide ex-partners recht hebben op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk (of geregistreerd partnerschap) is opgebouwd. De gedachte hierachter is dat de pensioenopbouw het resultaat is van de gezamenlijke inspanning van beide partners.

De ‘Wet verevening pensioenrechten bij scheiding’ is van regelend recht. Dit betekent dat ex-partners schriftelijk andere afspraken kunnen maken, bijvoorbeeld door af te spreken om af te zien van pensioenverdeling.

Het pensioenfonds dient over de echtscheiding te worden geïnformeerd. Dit kan via een speciaal formulier dat u hier kunt vinden. Het formulier dient binnen twee jaren na inschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand aan het pensioenfonds te worden gezonden. Als het formulier tijdig is ingestuurd dan betaalt de pensioenuitvoerder vanaf de pensioendatum aan elk van de ex-partners een deel van het pensioen uit. Als het formulier niet tijdig is ingestuurd dan betaalt de pensioenuitvoerder het volledige ouderdomspensioen uit aan de ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd. Dit betekent overigens niet dat er geen verdeling meer van ouderdomspensioen hoeft plaats te vinden. Degene die het pensioen heeft opgebouwd, moet dan een deel van het pensioen doorstorten aan de andere partner. Dit levert in de praktijk vaak problemen op.

Meer informatie over de verdeling van het ouderdomspensioen na scheiding leest u hier.

Wat is partnerpensioen?

Partnerpensioen, ook wel nabestaandenpensioen genoemd, is een uitkering die iemand krijgt als zijn of haar partner overlijdt. Een ouderdomspensioen kan uitgebreid worden met een partnerpensioen. Niet iedereen bouwt partnerpensioen op.

Partnerpensioen kan op twee manieren worden opgebouwd: op risicobasis en opbouwbasis. Als er sprake is van een verzekering op risicobasis, wordt er geen ‘potje’ opgebouwd. Alleen als u komt te overlijden wanneer u in dienst bent bij uw werkgever, ontvangt uw partner partnerpensioen. Bij een verzekering op opbouwbasis wordt er een ‘potje’ opgebouwd. Als u overlijdt, krijgt uw partner partnerpensioen. Dit geldt ook wanneer u niet meer in dienst bent bij uw werkgever.

Hoe wordt het partnerpensioen verdeeld na een scheiding?

Na een echtscheiding wordt een partnerpensioen omgezet in een bijzonder partnerpensioen. Dit pensioen bestaat uit het bedrag aan partnerpensioen dat is opgebouwd voor de scheiding. U heeft alleen recht op bijzonder partnerpensioen als het gaat om bijzonder partnerpensioen op opbouwbasis. Partnerpensioen op risicobasis zal bij een echtscheiding komen te vervallen. Het is daarom verstandig om bij het pensioenfonds na te gaan of en hoe het partnerpensioen geregeld is.

Een partnerpensioen hoeft volgens de wet bij een echtscheiding niet te worden verdeeld. De ‘Wet verevening pensioenrechten bij scheiding’ is hierop niet van toepassing.

In het kader van een echtscheiding kan er in een echtscheidingsconvenant afstand worden gedaan van partnerpensioen. Er kan tevens worden afgesproken om het partnerpensioen uit te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Wordt er niets afgesproken? Dan blijft de aanspraak op partnerpensioen bestaan voor zover dit is opgebouwd op opbouwbasis.

Zomervakantie: recept voor echtscheiding?

De zomervakantie staat weer voor de deur. Een vakantie kan leuk zijn. Drie weken lang geen wekker en geen verplichtingen. Lekker met het gezin op vakantie naar een warm oord.

Helaas is de werkelijkheid vaak anders en levert een familievakantie juist extra stress op. Bijna driekwart van de Nederlanders ervaart al stress voordat ze naar hun vakantie adres vertrekken. Het werk is niet af en het inpakken van de koffers moet op het laatste moment nog gebeuren. Ook de vakantie zelf kan extra stress opleveren. Bijvoorbeeld door tijdens de vakantie bereikbaar voor de werkgever te zijn.

Voor sommige mensen is een zomervakantie het een recept voor een echtscheiding. Na iedere zomervakantie merk ik namelijk een toename in het aantal aanvragen voor een echtscheiding. Hetzelfde geldt overigens voor de periode na de Kerstdagen. Ook dan is er vaak een toename in het aantal aanvragen voor een echtscheiding. Een Amerikaans onderzoek uit 2016 heeft uitgewezen dat er inderdaad meer echtscheidingen worden aangevraagd na de vakantie.

Waarom toch die extra aanvragen voor scheidingen kort na de vakantie?

Misschien loopt de relatie even niet zo lekker en is het de bedoeling om in de vakantie weer dichter tot elkaar te komen. Helaas lukt dat niet bij alle stellen. Als partners ineens 24 uur per dag op elkaars lip zitten, kunnen ze zich juist extra aan elkaar gaan ergeren. De vakantie is dan de befaamde druppel.

Ook is er tijdens de vakantie meer tijd om na te denken. Dit kan ertoe leiden dat mensen zich gaan afvragen “Is dit het nu?”. Tijdens de vakantie wordt dan de beslissing genomen om een echtscheiding aan te vragen. Om de lieve vrede te bewaren en de vakantie gezellig te houden, wordt de schone schijn eerst nog even opgehouden. Na de vakantie barst dan de bom.

Gaat u binnenkort op vakantie? Zorg dan dat u goed uitgerust vertrekt. Vermoeid op reis gaan, kan bijdragen aan ruzies.

Fijne zomervakantie!

P.S. Mocht u tijdens de vakantie de beslissing nemen om te gaan scheiden? Leest u dan mijn blog Scheiden in 10 stappen.