Gezag over kinderen

Volgens de Nederlandse wet staan alle minderjarige kinderen onder gezag. Meestal staan kinderen onder het gezag van hun ouders, dit noemen we het ouderlijk gezag. Het gezag kan ook bestaan uit voogdij. Er is sprake van voogdij wanneer het gezag door een ander dan de ouder wordt uitgeoefend. In een eerder artikel heb ik de verschillen tussen gezag en voogdij besproken. Dit artikel kunt u hier teruglezen.

Automatisch gezag

Als de ouders van een kind getrouwd zijn, hebben zijn samen van rechtswege het ouderlijk gezag. Zijn de ouders niet getrouwd? Dan krijgt alleen de moeder automatisch het gezag, tenzij de ouders in het gezagsregister hebben laten aantekenen dat ze het gezag gezamenlijk willen uitoefenen.

Voorwaarde voor het verkrijgen van het gezag is dat de ouder meerderjarig is, dus tenminste 18 jaar of ouder. Dit betekent dat minderjarige ouders niet automatisch het gezag over hun kind kunnen krijgen.

Moeders van 16 of 17 jaar: meerderjarigheidsverklaring

Voor moeders van 16 of 17 jaar is het mogelijk om via een meerderjarigheidsverklaring het gezag te verkrijgen. Hiervoor is een procedure vereist en het inschakelen van een advocaat is verplicht. De rechter bekijkt in de procedure of de moeder de verantwoordelijkheid van het ouderlijk gezag aan kan.

Een verzoek kan soms ook al worden gedaan als de moeder iets jonger dan 16 jaar oud is en/of zwanger is. De rechter beslist dan als de moeder 16 jaar is en/of wanneer de baby is geboren. 

Moeder is jonger dan 16 jaar

Wanneer de moeder jonger is dan 16 jaar oud, zal er een voogd aangewezen worden. De Raad voor de Kinderbescherming onderzoekt wie de voogdij op zich kan nemen. Vaak is dit een familielid.

Wanneer de vader meerderjarig is, kan hij wel het gezag verkrijgen. Dit gebeurt alleen als de rechter denkt dat dit in het belang van het kind is.  

Hoe zit het met minderjarige vaders?

Minderjarige moeders van 16 of 17 jaar kunnen een meerderjarigheidsverklaring vragen, maar hoe zit het met minderjarige vaders? Helaas kunnen minderjarige vaders geen meerderjarigheidsverklaring aanvragen. Wat is er wel mogelijk?

Een minderjarige vader van 16 of 17 jaar oud kan zijn kind met toestemming van de moeder (of ingeval van haar minderjarigheid: haar ouders) wel erkennen. Door de erkenning wordt hij dan vader juridisch vader. Meer over erkenning leest u in dit artikel.

Wat gebeurt er als de moeder 18 jaar oud wordt?

Op het moment dat de moeder 18 jaar oud wordt, krijgt zij in principe het gezag over haar kind. Maar, dit is niet het geval wanneer iemand anders het gezag heeft gekregen. In dat geval zal een procedure moeten worden opgestart om alsnog het ouderlijk gezag te krijgen.