Categoriearchief: Trends

De Zweedse ‘sekswet’

In reactie op de wereldwijde ophef over #MeToo heeft Zweden per 1 juli 2018 een nieuwe wet ingevoerd, die alle seksuele handelingen zonder expliciete toestemming strafbaar kan maken. Zonder expliciete toestemming kan iemand worden veroordeeld voor verkrachting. De nieuwe wet zal betekenen dat meer gevallen van verkrachting kunnen worden vervolgd.

Verkrachting wordt in de Nederlandse volksmond vaak omschreven worden als: “het tegen iemands zin seks hebben”. De juridische definitie van verkrachting is iets anders. In Nederland (en de meeste Europese landen) wordt onder verkrachting verstaan: het ongewenst seksueel binnendringen van het lichaam onder dwang. Er moet dan bewezen worden dat de dader geweld gebruikte, het slachtoffer bedreigde of misbruik maakte van een persoon in een kwetsbare situatie.

In Zweden hoeft er geen sprake meer te zijn van dwang, wil er sprake zijn van verkrachting. Seks met iemand die niet vrijwillig deelneemt, is illegaal. Er moet expliciet toestemming voor seksuele handelingen zijn gegeven. Verbaal of non-verbaal. Passiviteit is geen teken van vrijwillige deelname. Ontbreekt de toestemming, dan is de seks strafbaar. Dat is een soort omdraaiing van de bewijslast ten opzichte van de oude wet.

Hoe ze in Zweden van plan zijn te gaan toetsen of er sprake is geweest van vrijwilligheid, is mij een raadsel. Ook de Zweedse Orde van advocaten is kritisch over de nieuwe wet. Zo is de wet te onduidelijk over wat geldt als nadrukkelijke toestemming. Is een gezichtsuitdrukking bijvoorbeeld voldoende?

Digitale toestemming

In reactie op de wet in Zweden heeft een Nederlands bedrijf een applicatie ontwikkeld. De applicatie, Legalfling, maakt het mogelijk om digitaal toestemming voor seksuele handelingen te regelen. Een soort digitaal sekscontract dus. Toen ik dat voor het eerst hoorde, dacht ik even dat het een 1 april grap was. Via de app sturen de partners elkaar een verzoek om toestemming te geven voor seksueel contact. Het verzoek kan worden geweigerd of geaccepteerd. Hoe romantisch kan het zijn?

In de app kan worden vastgelegd voor welke handelingen er toestemming wordt verleend. Maar ook of er beeldmateriaal gemaakt mag worden. Als de voorwaarden worden overtreden, is er sprake van contractbreuk. De gedupeerde kan dan naar de rechter stappen.

Maar: stel dat één van de partners van gedachten verandert? Is er dan sprake van contractbreuk? Kan er nakoming van het contract worden gevorderd? Gewoon wat vragen, die deze app kan oproepen.

Nieuwe zedenwet

Ondanks het feit dat ik me afvraag hoe in Zweden getoetst zal worden of er sprake was van toestemming, juich ik de ontwikkelingen toe. Het is goed om kritisch te blijven kijken naar wetgeving en om deze aan te passen aan de steeds veranderende maatschappij. In Nederland is pas in 1991(!) verkrachting binnen het huwelijk strafbaar gesteld. Voor 1991 gold dat partners binnen het huwelijk bepaalde echtelijke verplichtingen hadden. Eén daarvan was het hebben van seks. Na maatschappelijke en politieke druk werd dit uiteindelijk gewijzigd.

Momenteel is het Nederlandse kabinet bezig met een nieuwe zedenwet. Of daarin ook zal worden opgenomen dat seks zonder toestemming strafbaar is, is nog niet duidelijk. Naast Zweden hebben alleen Engeland, Schotland, Noord-Ierland, Ierland, België, Cyprus, Luxemburg, IJsland en Duitsland vergelijkbare wetten, waar er ook zonder dwang sprake kan zijn van verkrachting. In Spanje wordt de wetgeving rondom verkrachting eveneens aangescherpt. Ook daar geldt dat seks zonder expliciete toestemming voortaan zal worden aangemerkt als verkrachting.

Aanranding? #MeToo

#MeToo

Sinds vorige week zondag zijn diverse social media in de ban van #MeToo. Deze hashtag ging viraal, nadat actrice Alyssa Milano haar vrouwelijke Twitter volgers opriep om #MeToo te gebruiken, als zij het slachtoffer waren geweest van seksueel geweld. Zij wilde daarmee de omvang van het probleem duidelijk maken. Indirecte aanleiding waren de beschuldigingen van seksueel geweld door de Amerikaanse filmproducent Harvey Weinstein. Verscheidene Amerikaanse actrices vielen Alyssa Milano bij. Al snel volgde de rest van de wereld.

Op internet las ik #MeToo verhalen van o.a. bekende Nederlandse actrices. Waar ik me het meest over verbaasde, was het verhaal van een Nederlandse actrice op Facebook. Zij beschreef een incident, waarbij een regisseur haar na een voorstelling van achteren bij haar borsten had gegrepen. Vervolgens eindigde ze haar betoog met “Niet verkracht, niet aangerand…” Beste Nederlandse actrice, ongewenst bij de borsten gegrepen worden, is aanranding!

Kennelijk bestaan er nogal wat misverstanden over wat er onder aanranding verstaan dient te worden. En wat is nu precies het verschil tussen aanranding en verkrachting?

Aanranding is een ongewenste seksuele aanraking. Een vrouw ongewenst bij de borsten grijpen of haar in de billen knijpen is dus aanranding. Aanranding is strafbaar, ongeacht de relatie van de dader en slachtoffer. De maximale straf voor aanranding bedraagt 8 jaar.

Bij verkrachting is er sprake van ‘het ongewenst seksueel binnendringen van iemands lichaam’. Het gaat om gedwongen geslachtsgemeenschap (oraal, anaal of vaginaal). De maximale straf voor verkrachting bedraagt 12 jaar. Een ongewenste tongzoen werd tot maart 2013 door de Hoge Raad aangemerkt als verkrachting! Inmiddels valt een ongewenste tongzoen onder de noemer ‘aanranding’.

Als vrouwen, zoals de Nederlandse actrice, zelf al niet weten wat er onder aanranding verstaan wordt, is datgene wat we tot nu toe hebben gehoord en gelezen dan nog maar het topje van de ijsberg? Als ik erover nadenk, ken ik eigenlijk geen enkele vrouw, die niet ten minste één keer in haar leven seksueel geïntimideerd of benaderd is. Dus ja, #MeToo. Mijn billen zijn meer dan eens ongewild beknepen.

Voor de #MeToo hype was in sommige Nederlandse steden al aandacht voor het onderwerp ‘seksuele straat intimidatie’. Zo werd in Rotterdam de algemene plaatselijke verordening aangepast, waardoor ‘straat intimidatie’ strafbaar is gesteld. Wie vrouwen op straat naroept, nasist, achternaloopt, om seks vraagt of in het nauw drijft, kan rekenen op een boete van maximaal 4.100 euro of drie maanden gevangenisstraf. Ik hoop dat er meer steden dit voorbeeld volgen.

Wildplukken

“Jantje zag eens pruimen hangen,
o! als eieren zo groot.
’t Scheen, dat Jantje wou gaan plukken,
schoon zijn vader ’t hem verbood.”
Toen ik gisteravond in de schemering naar huis reed, kwam ik langs een kastanjeboom waar twee mensen omheen stonden die met een hark kastanjes uit de boom sloegen. Naast de stam van de boom stond een grote shopper volledig gevuld met kastanjes. Het ‘pluk’ seizoen is weer begonnen en dus gaan veel mensen op pad om lekkernijen in de natuur te zoeken.
Op zondag 7 september 2014 vond op de Nijmeegse heuvelrug de Nederlands eerste Nationale Wildpluk Conventie plaats. Het was een groot succes, want sindsdien vindt dit evenement jaarlijks medio september plaats. Tijdens de conventie worden door de deelnemers diverse verse ingrediënten in de natuur geraapt en geplukt. Daarna vindt er picknick plaats, waarbij de gevonden etenswaren worden bereid en gegeten. Tijdens de eerste editie werd er o.a. eekhoorntjesbroodsoep, salade en pesto gemaakt van walnoten en zevenblad, genuttigd.

Wildplukken is dus populair. Maar mag het eigenlijk wel?

Wildplukken is niet toegestaan. Officieel is het gevonden voedsel eigendom van de eigenaar van de grond. Daarnaast staan er fikse boetes op wildplukken. Wie iets uit de natuur meeneemt, maakt zich schuldig aan stroperij. Stroperij is een misdrijf waarvoor boetes uit de tweede categorie (tot 4100 euro) opgelegd kunnen worden. Ook een gevangenisstraf van een maand behoort tot de mogelijkheden!
In de praktijk wordt het wildplukken, mits het in beperkte mate gebeurt en voor eigen gebruik, door de vingers gezien. Vraag bij twijfel altijd toestemming aan de eigenaar van de grond. Over het algemeen vindt Staatsbosbeheer het prima dat je een handje vol bramen of paddenstoelen meeneemt voor eigen gebruik. Voorwaarde daarbij is dat je de natuur geen schade toebrengt. Dat betekent dus niet van de paden af op zoek naar die ene paddenstoel of met een hark tegen de takken van een kastanjeboom aanslaan. Denk bij het plukken ook aan de mensen en vooral de dieren die na je komen. Vruchtdragende struiken en bomen zijn immers een belangrijke voedselbron voor de dieren. Als je plukt of raapt, doe het dan met mate. Een grote shopper met kastanjes vullen, is dus strafbaar.

De echtscheiding selfie, een nieuwe trend?

Divorce selfies, oftewel echtscheiding selfies.

Heeft u ze al voorbij zien komen op internet? Het is een nieuwe trend op diverse sociale media en dan met name op Instagram en Twitter. Als u op Instagram zoekt op #divorceselfie vindt u ruim 400 openbare berichten met deze hashtag. Pas gescheiden mensen, voornamelijk uit Noord-Amerika, maken een vrolijke selfie met hun ex in of rondom de rechtbank waarbij veelal ook de scheidingspapieren worden getoond.

Helemaal nieuw is de divorce selfie niet. Eén van de eerste divorce selfies die door de media werd opgepikt, dateert alweer van augustus 2014. De foto toont een jong koppel in de rechtbank met blije lachende gezichten en het onderschrift: “Here’s to the most friendly, respectful, and loving split imaginable. We smile not because it’s over, but because it happened”. Uit een interview dat de man daarna aan een krant gaf, volgt dat het gevoel voor humor van het pas gescheiden koppel had geleid tot het maken van de selfie. Uit de hand gelopen grap of niet, het idee achter de echtscheiding selfie is eigenlijk best goed.

Blije gezichten om het einde van het huwelijk te vieren. Ja, zo kan het ook! Een echtscheiding hoeft niet altijd tot een vechtscheiding te leiden. Voor de kinderen goed uit elkaar gaan en na de scheiding vriendschappelijk met elkaar om blijven gaan, dat is het idee achter de echtscheiding selfie. Steeds meer mensen denken daar zo over, want de laatste tijd duiken er steeds meer echtscheiding selfies op sociale media op. Ik juich het idee erachter alleen maar toe.

Of de echtscheiding selfie ook in Nederland  een trend wordt, vraag ik me af. Ik heb ze zelf nog niet aan tafel gehad, cliënten die een echtscheiding selfie willen maken. Bent u de eerste?