Auteursarchief: Annelien Noorman

Over Annelien Noorman

Ik ben sinds 2000 als advocaat werkzaam in Emmen. Ik behandel voornamelijk zaken op het gebied van het personen- en familierecht.

Kinderalimentatie: de verwekker betaalt

Bij een scheiding met kinderen wordt er vaak kinderalimentatie betaald. Ook in situaties waarbij de ouders niet getrouwd zijn geweest, kan het betalen van kinderalimentatie aan de orde zijn. In die situatie wordt er meestal vanuit gegaan dat alleen de man die het kind erkend heeft kinderalimentatie dient te betalen. Maar dat is niet juist.

Wie is er onderhoudsplichtig voor een kind?

De wet bepaalt dat ouders verplicht zijn om bij te dragen in de kosten van de verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen. Hier wordt over het algemeen de juridische ouders bedoeld. De juridische ouders zijn alijd onderhoudsplichtig. (Meer over juridisch ouderschap, leest u hier.)

Maar, ook een biologische vader die een kind niet heeft erkend is onderhoudsplichtig. Men wil namelijk voorkomen dat een biologische vader die weigert zijn kind te erkennen voor zijn financiële verplichtingen wegloopt.

Onderhoudsplicht verwekker

In de wet is bepaald dat de verwekker van een kind een onderhoudsverplichting heeft. Een verwekker is een man die samen met de moeder het kind op natuurlijke wijze heeft laten ontstaan. Dat kan binnen een langdurige relatie, maar bijvorbeeld ook tijdens een onenightstand. Denk bijvoorbeeld aan het verhaal van tenniser Boris Becker die een kind verwekt heeft in een bezemkast.

Als de biologische vader geen kinderalimentatie wil betalen, kan er door de moeder een verzoek bij de Rechtbank worden ingediend. Daarbij zal dan mogelijk wel aangetoond moeten worden dat de man inderdaad de verwekker is. Dit kan worden vastgesteld door middel van een DNA onderzoek. Als de verwekker weigert mee te werken aan een DNA onderzoek dan kan de rechter daar de gevolgen aan verbinden die hij juist acht. Als de man dus niet meewerkt, zal de rechter aannemen dat de man inderdaad de verwekker is. Een verwekker kan dus niet onder zijn onderhoudsplicht uitkomen door niet mee te werken aan een DNA onderzoek.

Er zijn overigens wel situaties denkbaar wanneer de biologische vader toch geen kinderalimentatie hoeft te betalen. Dat is het geval in de volgende situaties:

Spermadonor

Een spermadonor is geen verwekker in de zin van de wet. Hij doneert alleen zijn zaad en het kind is niet op natuurlijke wijze verwekt.

Twee juridische ouders

Wanneer een kind al twee juridische ouders heeft, omdat een kind uit een slippertje is geboren tijdens een huwelijk, dan hoeft de verwekker in beginsel geen kinderalimentatie te betalen. Dit kan overigens wel anders zijn wanneer de juridische ouders niet volledig in de kosten van het kind kunnen voorzien.

(Vernietiging van) de erkenning van een kind

In dit artikel zal ik aandacht besteden aan (de vernietiging van) de erkenning van een kind. Voordat ik daar verder op zal ingaan, zal ik eerst het verschil tussen juridisch ouderschap en biologisch ouderschap bespreken.

 

Het verschil tussen biologisch en juridisch ouderschap

In de wet is vastgelegd wie de juridische ouders van een kind zijn. De juridische ouders van een kind hoeven dus niet altijd de biologische ouders te zijn.

De biologische ouders zijn de vader en de moeder, die biologisch verwant zijn met het kind. Kortom, de ouders van wie het DNA in het kind zit. De juridische ouders zijn de wettelijke ouders van het kind, maar zij hoeven niet biologisch verwant te zijn. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld adoptie.

Juridisch ouderschap kan op verschillende manieren ontstaan. In dit artikel zal ik deze mogelijkheden verder niet bespreken.

Een moeder uit wie het kind is geboren, is zowel een biologische ouder als de juridische moeder. Voor een vader ligt dat anders, een vader kan namelijk ook een kind erkennen en dus juridisch vader worden, terwijl hij niet de biologische vader van het kind is.

Erkenning van een kind heeft gevolgen voor het juridisch vaderschap. Als een man een kind erkent, wordt hij de juridische vader van het kind.

Hoe wordt een kind erkend?

Een kind dat uit een huwelijk van de ouders wordt geboren, heeft van rechtswege twee juridische ouders. Een kind dat tijdens een huwelijk (of geregistreerd partnerschap) wordt geboren hoeft niet apart erkend te worden door de vader. Door het huwelijk wordt de vader van rechtswege geacht de juridische vader van het kind te zijn.

Voor ouders die niet met elkaar gehuwd zijn (of een geregisteerd partnerschap hebben), geldt dat de vader het kind dient te erkennen om de juridisch vader te worden.

Het erkennen van een kind kan op twee manieren, met toestemming van de moeder of via een procedure vervangende toestemming indien de moeder geen toestemming verleent.

Zoals al is aangegeven, hoeft de erkenner niet de biologische vader van het kind te zijn. Erkenning kan ook geschieden door bijvoorbeeld de man waar de moeder een relatie mee heeft gekregen na de geboorte van het kind. Dit gebeurt nog weleens als het kind bijvoorbeeld is verwekt tijdens een one night stand.

Soms erkent een man een kind, omdat hij er vanuit gaat dat hij de biologische vader van het kind is, terwijl dat later toch niet het geval blijkt te zijn. Kan de erkenning dan worden vernietigd?

Vernietiging van de erkenning

Vernietiging van de erkenning is mogelijk, maar daaraan zijn wel voorwaarden verbonden. De volgende voorwaarden gelden: de erkenner is niet de biologische ouder van het kind én de moeder is niet eerlijk geweest over de verwekker van het kind óf de erkenning heeft onder dwang plaatsgevonden.

Om een erkenning te laten vernietigen, dient er een verzoek bij de Rechtbank ingediend te worden. Een dergelijk verzoek kan via een advocaat worden ingediend door de erkenner, de moeder of het kind zelf. Voor deze verzoekers gelden overigens wel andere voorwaarden. In dit artikel zal ik alleen de situatie bespreken wanneer de erkenner de erkenning wil laten vernietigen.

De erkenning kan alleen worden vernietigd wanneer de erkenner niet de biologische vader is van het kind. Of de erkenner wel of niet de biologische vader is, kan worden vastgesteld door middel van een DNA onderzoek.

Naast het feit dat de erkenner niet de biologische vader is, geldt een aanvullende voorwaarde. De moeder moet hem bijvoorbeeld het idee hebben gegeven dat hij de biologische vader van het kind was. De erkenner moet binnen één jaar nadat hij het bedrog heeft ontdekt een verzoek hebben ingediend bij de Rechtbank.

Als de vader een kind heeft erkend terwijl hij wist dat hij niet de biologische vader was, is het voor hem niet mogelijk om vernietiging van de erkenning te verzoeken. Het kind zelf kan in een dergelijk geval wel weer vernietiging vragen. 

 Gevolgen van de vernietiging van de erkenning

Als de erkenning wordt vernietigd, dan herleeft de situatie van voor de erkenning. Er is niet langer sprake van juridisch ouderschap met de erkenner en het kind zal niet langer erfgenaam van de erkenner zijn.

Wilt u nog meer lezen over erkenning? Leest u dit artikel dan.

 

Vakantie met de kinderen in corona tijd

Over ongeveer twee maanden begint de zomervakantie. Normaal gesproken is dit een periode dat veel mensen op vakantie naar het buitenland gaan. Door corona ziet de vakantie er voor veel mensen anders uit. Er is nog grote onzekerheid over de mogelijkheden van vakanties in het buitenland. De meeste Nederlanders vieren daarom wederom een vakantie in eigen land.

Bent u gescheiden met minderjarige kinderen en overweegt u een vakantie in het buitenland? Leest u dan vooral even verder.

Heeft u toestemming van de andere ouder?

Voor (gescheiden) ouders met gezamenlijk gezag geldt dat zij voor een vakantie in het buitenland een door de andere ouder ondertekende toestemmingsverklaring nodig hebben. Hierover schreef ik al eens eerder.

Weigert de andere ouder toestemming?

Weigert de andere ouder toestemming te verlenen? Bijvoorbeeld omdat deze de reis  onverantwoord vindt vanwege corona? Dan is het mogelijk om via een spoedprocedure vervangende toestemming voor de vakantie te vragen aan de rechter.

Dat de rechter in corona tijd vervangende toestemming verleent, is overigens niet vanzelfsprekend. De rechter zal in een procedure de belangen van de kinderen en de beide ouders tegen elkaar afwegen.

Wat zegt de rechter?

Afgelopen zomer zijn er veel procedures over vervangende toestemming voor een vakantie in het buitenland in corona tijd gevoerd. Hieruit komt het volgende beeld naar voren:

Wanneer er geen andere grote bezwaren tegen de voorgenomen reis zijn, volgt de rechter over het algemeen de reisadviezen van de overheid. Dit betekent dat er vervangende toestemming wordt verleend onder de voorwaarde dat in het land van bestemming geen negatief reisadvies geldt. Een negatief reisadvies is in dit geval een code oranje of rood.

Bij een code oranje wordt geadviseerd om alleen noodzakelijke reizen te maken. Een vakantie wordt niet aangemerkt als een noodzakelijke reis. Geldt er in het land van bestemming een code oranje? Dan dient u er dus rekening mee te houden dat de rechter het verzoek tot vervangende toestemming zal afwijzen.

Wanneer er sprake is van een doorreis, kan de rechter bijvoorbeeld bepalen dat de vervangende toestemming wordt verleend onder de voorwaarde dat in het land van doorreis geen sprake mag zijn van een code oranje of rood.

Wanneer er sprake is van een code geel en bijkomende bijzondere omstandigheden, dan kan de rechter het verzoek tot vervangende toestemming  ook afwijzen. Hierbij kan gedacht worden aan een situatie waarbij het kind tot een medische risicogroep wordt gerekend.

Uiteraard dient men zich op het vakantieadres te houden aan de ter plaatse geldende maatregelen en beperkingen. Wanneer het reisadvies tijdens het verblijf wijzigt, dienen er  passende maatregelen te worden getroffen.

5 veelgestelde vragen over een echtscheiding

1. Hoelang duurt een echtscheidingsprocedure?

Hoelang de echtscheidingsprocedure duurt, is afhankelijk van meerdere factoren. Zo is van belang of het een scheiding op gemeenschappelijk verzoek betreft of een zg. eenzijdig verzoek, dat wil zeggen een verzoek dat door één van de ex-partners is ingediend.

Gaat het om een echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek dan wordt de scheiding doorgaans 3 tot 4 weken na ontvangst van het verzoek door de rechtbank uitgesproken. Wanneer er kinderen ouder dan 12 jaar bij de scheiding zijn betrokken, zal er een minderjarigenverhoor plaatsvinden, waardoor de scheiding nog eens 2 tot 4 weken langer kan duren.

Gaat het om een eenzijdig verzoek? Dan is de duur o.a. afhankelijk van het feit of er door de andere ex-partner verweer gevoerd wordt. Als er verweer wordt gevoerd, zijn ook de onderwerpen waarover de rechter uitspraak zal moeten doen van belang. Ook de leeftijd van de kinderen kan een rol spelen; kinderen ouder dan 12 jaar worden uitgenodigd voor een minderjarigenverhoor.

Bij een eenzijdig verzoek tot echtscheiding met verweer duurt de procedure tenminste 5 maanden.

2. Wanneer is de echtscheiding defintief?

Nadat de rechbank de echtscheiding heeft uitgesproken, is de echtscheiding nog niet definitief. Beide partijen dienen een akte van berusting te ondertekenen, waarin zij verklaren dat zij het eens zijn met de uitspraak van de rechtbank waarbij hun scheiding is uitgesproken. Pas daarna kan de echtscheiding worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand bij de gemeente waar de ex-partners zijn gehuwd. Nadat de echtscheiding is verwerkt in de registers van de burgerlijke stand, is de echtscheiding pas definitief.

Als één van de ex-partners weigert de akte van berusting te ondertekenen, zal de scheiding pas na het verstrijken van de beroepstermijn (3 maanden) ingeschreven kunnen worden. In dat geval duurt het dus langer voordat deze definitief is.

3. Moet ik ook naar de rechtbank?

Als het een echtscheiding op eenzijdig verzoek betreft en er wordt verweer gevoerd, zal er altijd een mondelinge behandeling worden bepaald. In dat geval zullen partijen dus worden uitgenodigd om ter zitting te verschijnen.

Bij een echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek vindt er alleen in zeer uitzonderlijke gevallen een mondelinge behandeling plaats, bijvoorbeeld wanneer tijdens een minderjarigenverhoor blijkt dat het kind het niet eens is met de afspraken die de ouders over het kind hebben gemaakt.

Wilt u meer weten over hoe een zitting verloopt? Lees dan mijn blog “Hoe verloopt een procedure bij de familierechter“.

4. Wat kan er bij een echtscheiding geregeld worden?

Behalve de echtscheiding zelf kunnen er verzoeken gedaan worden die zien op de volgende onderwerpen:

  • voorzieningen ten aanzien van de kinderen, zoals een vaststelling van het hoofdverblijf, de omgangsregeling met de andere ouder en kinderalimentatie;
  • partneralimentatie;
  • wie het tijdelijk gebruik van de woning of het huurrecht krijgt;
  • verdeling van de gemeenschappelijke bezittingen of de afwikkeling van huwelijkse voorwaarden;

5. Wat kost een scheiding?

Indien u in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand betaalt u (in 2021) een eigen bijdrage variërend tussen € 306,00 en € 848,00 en een griffierecht van € 85,00. Meer informatie over gefinancierde rechtsbijstand vindt u op de website van de Raad voor Rechtsbijstand.

Indien u niet in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand, geldt een uurtarief waarbij de totale prijs ondermeer zal afhangen van het uurtarief van de advocaat, de vraag welke onderwerpen bij de scheiding geregeld dienen te worden en in hoeverre u daarover samen met uw ex-partner afspraken kunt maken.

Wilt u weten wat u allemaal dient te regelen in het kader van een echtscheidingsprocedure? Lees dan mijn blog “Scheiden in 10 stappen“.

Vijf vragen over de schriftelijke aanwijzing in het kader van een ondertoezichtstelling.

In mijn vorige blog heb ik aandacht besteed aan de ondertoezichtstelling. In deze blog zal ik dieper ingaan op de schriftelijke aanwijzing die een gezinsvoogd kan geven in het kader van een ondertoezichtstelling.

1. Wat is een schriftelijke aanwijzing?

Een schriftelijke aanwijzing is een brief van de gezinsvoogd met daarin een opdracht aan de gezaghebbende ouder(s) of het kind om iets wel of juist niet te doen. Er kan geen aanwijzing worden gegeven aan een ouder die niet met het gezag over het kind belast is.

2. Wanneer wordt een schriftelijke aanwijzing gegeven?

Een schriftelijke aanwijzing kan worden gegeven als de gezaghebbende ouders of het kind niet willen meewerken aan de adviezen van de gezinsvoogd. De aanwijzing moet worden nakomen.

In sommige gevallen wordt eerst een voornemen tot een schriftelijke aanwijzing gegeven. Hierop kan dan gereageerd worden. Ook biedt het de ouders en/of het kind de mogelijkheid om de opdracht alsnog uit te voeren.

Voordat een aanwijzing kan worden gegeven, zal de gezinsvoogd eerst moeten proberen om via overleg de ouders en/of het kind zover te krijgen dat wordt meegewerkt. Lukt dat niet? Dan pas mag een schriftelijke aanwijzing worden gegeven. De schriftelijke aanwijzing is dus bedoeld als uiterste middel.

3. Waarover kan een aanwijzing worden gegeven?

De aanwijzing moet in het belang van het kind zijn en zal doorgaans te maken hebben met de verzorging en opvoeding van het kind. De aanwijzing kan bijvoorbeeld een opdracht zijn om hulpverlening te accepteren. Ook kan de aanwijzing zien op de uitvoering van een omgangsregeling.

4. Welke mogelijkheden heeft de gezinsvoogd als de aanwijzing niet wordt opgevolgd?

Wanneer de gezaghebbende ouders de aanwijzing niet opvolgen, dan kan de gezinsvoogd de kinderrechter verzoeken de aanwijzing alsnog op te volgen. Hieraan kan bijvoorbeeld een dwangsom worden verbonden.

Het niet meewerken aan een schriftelijke aanwijzing zal gevolgen kunnen hebben voor de (verlenging van de) ondertoezichtstelling.

5. Wat kunnen de ouders doen als zij het niet eens zijn met de aanwijzing?

Als de ouders het niet eens zijn met een aanwijzing, kunnen zij binnen twee weken aan de kinderrechter verzoeken om de aanwijzing vervallen te laten verklaren. Hiervoor is geen advocaat nodig. De kinderrechter zal dan bekijken of de beslissing van de gezinsvoogd voldoende zorgvuldig tot stand is gekomen en goed gemotiveerd is. Ook wordt onderzocht of met alle belangen rekening is gehouden.

De aanwijzing blijft gelden totdat de rechter een beslissing heeft genomen.

Als een aanwijzing al langere tijd geldt en de situatie wijzigt, dan kan ook aan de gezinsvoogd verzocht worden om de aanwijzing aan te passen of in te trekken. De gezinsvoogd moet dan binnen 2 weken een beslissing nemen. Als dit wordt afgewezen, is het mogelijk beroep bij de kinderrechter in te stellen.

Vijf vragen over een ondertoezichtstelling

1. Wat is een ondertoezichtstelling?

Een ondertoezichtstelling is een kinderbeschermingsmaatregel. Deze maatregel wordt ook wel ‘OTS’ genoemd. Als er zorgen zijn over een kind kan de Raad voor de Kinderbescherming een onderzoek starten. Als de Raad voor de Kinderbescherming naar aanleiding van het onderzoek van mening is dat de ontwikkeling van het kind in gevaar is, kan de Raad de kinderrechter verzoeken een OTS uit te spreken.

2. Wanneer volgt er een ondertoezichtstelling?

Een OTS kan door de rechter worden uitgesproken wanneer een kind zodanig opgroeit dat hij ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en de ouders de zorg die nodig is om die bedreiging op te heffen niet voldoende accepteren.

Voordat de rechter een OTS uitspreekt, zullen de belanghebbenden worden gehoord.

Is er spoed bij de ? Dan kan de rechter een voorlopige OTS uitspreken. Binnen 2 weken volgt dan een zitting, waarvoor de belanghebbenden alsnog worden opgeroepen om hun mening te geven.

3. Wie voert de ondertoezichtstelling uit?

Een ondertoezichtstelling wordt uitgevoerd door een gecertificeerde instelling. Er wordt een gezinsvoogd aangewezen, die samen met de ouders beslissingen neemt over het kind. De ouders houden het gezag. De gezinsvoogd geeft adviezen over de opvoeding en kan specifieke hulp inzetten.

De hulp in het kader van een ondertoezichstelling is verplicht. Er zal een hulpverleningsplan worden opgesteld, waaraan de ouders dienen mee te werken. Doen zij dat niet, dan kan de gezinsvoogd een zg. aanwijzing geven. Een aanwijzing is een opdracht die de ouders moeten opvolgen.

4. Hoe lang duurt een ondertoezichtstelling?

Een ondertoezichtstelling duurt maximaal één jaar. Als deze termijn bijna is verstreken, kan de gezinsvoogd de kinderrechter vragen om de ondertoezichtstelling te verlengen. De kinderrechter zal het verzoek dan opnieuw beoordelen. De belanghebbenden worden dan ook weer gehoord.

5. Wanneer eindigt een ondertoezichtstelling?

De OTS eindigt wanneer:

  • er niet om een verlenging is verzocht en de duur van de OTS is verstreken;
  • de kinderrechter de OTS tussentijds opheft, omdat de gronden voor de OTS niet langer bestaan;
  • het kind 18 jaar oud is geworden;

Stiefouderadoptie

Afgelopen week werd bekend dat adopties vanuit het buitenland voorlopig zijn stopgezet vanwege jarenlange misstanden. Bij adoptie wordt vaak gedacht aan deze interlandelijke adopties, maar ook binnenlandse adopties zijn mogelijk. Stiefouderadoptie is bijvoorbeeld een vorm van binnenlandse adoptie.

Adoptie is letterlijk het aannemen van een kind. Bij een gewone adoptie worden de familierechtelijke banden tussen het kind en de geboorteouders doorgesneden. Er ontstaat dan een nieuwe familierechtelijke band met de adoptieouders. Dit maakt een adoptie tot een ingrijpende maatregel.

Stiefouderadoptie, ook wel éénouderadoptie genoemd, is een bijzondere vorm van adoptie. Bij stiefouderadoptie wordt een minderjarig kind van de partner van de stiefouder geadopteerd. Er komt daardoor slechts één nieuwe ouder, namelijk de stiefouder. Als stiefouder wordt gezien: de echtgenoot, de geregistreerde partner óf andere levensgezel van de ouder. Er hoeft dus niet per se sprake te zijn van een huwelijk.

Een verzoek tot stiefouderadoptie moet bij de rechtbank worden ingediend. Hiervoor is het inschakelen van een advocaat verplicht.

Wanneer is stiefouderadoptie mogelijk?

Het uitgangspunt in de wet is om de oorspronkelijke familieband zoveel mogelijk te handhaven, daarom zijn er voorwaarden een verzoek verbonden. De belangrijkste zijn:

  1. De stiefouder moet ten minste drie jaar onmiddellijk voorafgaand aan de indiening van het verzoek samenleven met de ouder en moet met die ouder ten minste één jaar voor het kind hebben gezorgd. (Een uitzondering geldt voor duomoeders.)
  2. De ouder van het kind is alleen met het ouderlijk gezag belast.
  3. De andere ouder van het kind spreekt het verzoek niet tegen.

Bij stiefouderadoptie vereist de wet dat de ouder van het kind alleen met het gezag is belast. Als de ouders van het kind nog gezamenlijk gezag hebben, kan de rechtbank dat eventueel gelijktijdig met een procedure tot stiefouderadoptie wijzigen.

Wanneer een ouder het verzoek tegenspreekt, mag de rechter het verzoek in bepaalde gevallen toch toewijzen. Dit kan bijvoorbeeld wanneer is gebleken dat een band tussen die ouder en het kind ontbreekt of wanneer de band tussen die ouder en het kind schadelijk is voor de ontwikkeling van het kind. Hierbij kan worden gedacht aan situaties waarin die ouder en het kind niet of nauwelijks in gezinsverband hebben samengeleefd, wanneer die ouder het gezag over het kind heeft misbruikt, het kind op grove wijze heeft verwaarloosd of indien die ouder onherroepelijk is veroordeeld wegens een misdrijf gepleegd jegens het kind.

De rechter onderzoekt of een stiefouderadoptie in het belang van het kind is. Daarbij wordt ook bekeken of het kind in de toekomst nog iets van de andere ouder te verwachten heeft.

Als een kind de leeftijd van twaalf jaren heeft bereikt, moet het instemmen met het gedane verzoek. Het kind wordt door de rechtbank uitgenodigd om zijn/haar mening te geven over het verzoek.

Wat zijn de gevolgen van de stiefouderadoptie?

Door de adoptie krijgt de stiefouder samen met de ouder het gezamenlijk gezag. Dit betekent dat de adoptiefouder en de andere ouder voortaan samen beslissingen moeten nemen over het kind.

Bij de adoptie kan het kind de achternaam van de stiefouder krijgen. De ouder van het kind moet hier dan wel mee instemmen door een akkoordverklaring te tekenen.

Door de adoptie zal het kind erven van de stiefouder. Ook ontstaat er een onderhoudsverplichting.

Alternatief voor stiefouderadoptie: gezamenlijk gezag.

Soms is adoptie niet mogelijk of niet wenselijk. In dat geval kan het aanvragen van gezamenlijk gezag nog uitkomst bieden. Hiervoor zal ook een verzoek bij de rechtbank ingediend moeten worden. De voorwaarden voor het aanvragen van gezamenlijk gezag zijn minder streng.  Wijst de rechtbank het verzoek tot gezamenlijk gezag toe, dan kan in dezelfde procedure ook de achternaam van het kind worden gewijzigd in die van de stiefouder.

Kleding, alimentatie en omgangsregeling

Het is één van de grootste ergenissen van gescheiden ouders, het meegeven van kleding van de kinderen in het kader van een omgangsregeling. Regelmatig komt het voor dat er tussen gescheiden ouders met kinderen discussie bestaat over het meegeven van kleding. Moeder geeft kleren mee en stoort zich eraan dat deze na het weekend niet meer terugkomen. Zij besluit om voortaan maar geen kleding meer mee te geven. Vader moet zelf een garderobe voor de kinderen aanschaffen en houdt daarom kosten in op de alimentatie. Mag dat?

Na een scheiding wonen kinderen voornamelijk bij één van de ouders. Dit noemen we de verzorgende ouder. Er is veelal sprake van een omgangsregeling tussen de kinderen en de niet-verzorgende ouder. Beide ouders dienen bij te dragen in de kosten van de kinderen. Dit wordt berekend aan de hand van de behoefte van de kinderen en de draagkracht van de ouders. In mijn blog ‘Hoe wordt kinderalimentatie berekend’ kunt u meer lezen over de berekening van kinderalimentatie. De niet-verzorgende ouder zal vervolgens een bijdrage in de kosten van de kinderen betalen aan de verzorgende ouder.

Vaak bestaat er discussie tussen de ouders welke kosten door de kinderalimentatie worden gedekt. De kosten van de kinderen kunnen worden onderscheiden in zg. verblijfsoverstijgende kosten en verblijfskosten.

Verblijfsoverstijgende kosten

Uitgangspunt is dat de verzorgende ouder bij wie het kind zijn hoofdverblijf heeft alle kosten, met uitzondering van de kosten die samenhangen met het verblijf bij de andere ouder, voor zijn/haar rekening dient te nemen. Deze kosten worden de kindgebonden verblijfsoverstijgende kosten genoemd.

Het betreft in ieder geval de ‘vaste lasten’ die voor een kind worden voldaan ongeacht waar het kind verblijft, zoals schoolkosten, contributie voor sport en dergelijke. Kosten voor kleding, schoenen en fiets zijn weliswaar variabele lasten, maar er wordt vanuit gegaan dat ook deze kosten dienen te worden beschouwd als kindgebonden vaste lasten.

Verblijfskosten

Naast de verblijfsoverstijgende kosten worden er ten behoeve van kinderen nog zg. verblijfskosten gemaakt door de niet-verzorgende ouder. Hierbij kan bijvoorveeld gedacht worden aan de kosten van eten, drinken en verbruik van water en stroom. Maar ook de kosten van vakanties, uitjes, vervoerskosten en dergelijke vallen hieronder. Bij het berekenen van de draagkracht van de niet-verzorgende ouder wordt met deze kosten rekening gehouden in de vorm van een zorgkorting. De gedachte hierachter is dat de feitelijke zorgverdeling er toe leidt dat de verzorgende ouder voor een deel niet in de behoefte van het kind hoeft te voorzien, omdat de andere ouder daar in natura in voorziet in de periode dat het kind bij hem/haar verblijft.

Kleding en omgang

Zoals hiervoor is aangegeven, dient de verzorgende ouder alle kosten van de kinderen te voldoen. Indirect komen de kosten van kleding voor de kinderen voor rekening van beide ouders. De niet-verzorgende ouder betaalt zijn/haar bijdrage daarin immers door middel van kinderalimentatie.

De wet zegt overigens niets over het meegeven van kleding in het kader van de omgangsregeling. Wel zijn beide ouders volgens de wet verplicht om hun kinderen te verzorgen. Daar hoort ook bij dat beide ouders ervoor dienen te zorgen dat hun kinderen fatsoenlijk gekleed zijn.

Soms ziet de discussie van de ouders zich op de kleren die een kind meekrijgt. De kleding is versleten, te klein, of gewoon niet mooi genoeg. Wil de niet-verzorgende ouder dat de kinderen bij hem/haar thuis in andere kleding rondlopen, dan komt dit voor eigen kosten. Er mogen dan dus niet bedragen op de kinderalimentatie worden ingehouden. Dat laatste mag uiteraard wel als de ouders hierover afspraken hebben gemaakt in hun ouderschapsplan. Houdt u er wel rekening mee dat het voor kinderen heel verwarrend kan zijn om bij zijn ouders van kleding te moeten wisselen?

Blijf als ouders dus vooral denken in het belang van uw kinderen!

Terugvordering bijstandsuitkering na ontvangen boodschappen. Terecht?

Afgelopen maandag werd op sociale media veelvuldig commentaar geleverd op een uitspraak van de bestuursrechter (uit 2019!) over een kwestie, waarbij een vrouw ruim € 7.000,- aan bijstand moest terugbetalen aan de gemeente Wijdemeren. Via sociale media werden medewerkers van de betreffende gemeente o.a. ziektes toegewenst. Ook vanuit de politiek kwamen opvallend veel verontwaardigde reacties op de uitspraak van de rechter. Maar was dat laatste eigenlijk wel terecht? Wat speelde er?

De vrouw kreeg vanaf december 2015 een bijstandsuitkering. Zij kon door haar hoge lasten niet rondkomen. Om haar te ondersteunen haalde haar moeder één keer per week voor haar boodschappen.

Bij de gemeente werd een anonieme melding gedaan. Dit melding was aanleiding voor een onderzoek. Uit dit onderzoek bleek vervolgens dat de vrouw boodschappen van haar moeder cadeau kreeg. De vrouw had dit niet aan de gemeente doorgegeven. In december 2018 heeft de gemeente daarom een bedrag van ruim € 7.000,- teruggevorderd.

De vrouw was het daarmee niet eens en maakte bezwaar. De gemeente wees het bezwaar af. De vrouw stelde vervolgens beroep in bij de rechtbank. De rechtbank verklaarde het beroep ongegrond. De gemeente had dus terecht een bedrag van ruim € 7.000,- terug gevorderd. (De volledige uitspraak kunt u hier nalezen.)

Terug naar de verontwaardigde berichten vanuit de politiek. Deze zijn op zijn zachtst gezegd opmerkelijk te noemen. De rechter voerde immers slechts een wet uit, die door diezelfde politieke partijen is ingevoerd.

In Nederland is sprake van scheiding der machten, de zg. trias politica. De staat is opgedeeld in drie organen die elkaars functioneren bewaken. Het gaat daarbij om de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtsprekende macht. De wetgevende macht bepaalt de wetten en regels in een land. De uitvoerende macht voert deze wetten uit. De rechterlijke macht vervolgt mensen die de wetten overtreden.

In Nederland vormen de Eerste en de Tweede Kamer en de regering samen de wetgevende macht. De uitvoerende macht wordt gevormd door de regering. De rechtsprekende macht bestaat o.a. uit de rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad.

De regering maakt wetten in samenwerking met de Eerste en Tweede Kamer. Een wet begint met een wetsvoorstel. Een wetsvoorstel wordt altijd door de Eerste en Tweede Kamer behandeld. En wie zitten er in de Eerste en Tweede Kamer? Juist, de leden van diverse politieke partijen. (Wilt u meer weten hoe een wet tot stand komt? Leest u dan dit.)

De vrouw uit het nieuwsbericht ontving een bijstandsuitkering. Dit is geregeld in de Participatiewet.

De Participatiewet is per 1 januari 2015 ingevoerd. Het uitgangspunt van de Participatiewet is dat iedereen naar vermogen participeert aan de samenleving en zoveel mogelijk in het eigen onderhoud voorziet.

In de Participatiewet is een inlichtingenplicht opgenomen. Deze houdt in dat een uitkeringsgerechtigde alles aan de gemeente moet melden wat van belang kan zijn voor het recht op de bijstandsuitkering. Denk daabij bijvoorbeeld aan informatie over werk, inkomsten en de woonsituatie. En daar ging het mis in de zaak van de vrouw uit het nieuwsbericht. Zij had verzuimd aan de gemeente door te geven dat zij boodschappen van haar moeder ontving. Niet het feit dat zij deze boodschappen ontving was aanleiding voor de beslissing van de gemeente, maar het feit dat zij dit had verzwegen. De wekelijkse boodschappen leverden haar een op geld waardeerbaar voordeel op dat voor de hoogte van haar uitkering van belang kon zijn.

De gemeente, maar ook de rechter, heeft in deze zaak de regels in de Participatiewet gevolgd. In de Participatiewet is namelijk opgenomen dat de gemeente de kosten van bijstand dient terug te vorderen wanneer de inlichtingenverplichting niet wordt nagekomen. Hier mag alleen van worden afgezien bij dringende redenen. Hierbij kan gedacht worden aan een situatie waarbij iemand op straat zou komen te staan.

De rechter heeft dus geen bevoegdheid om te beoordelen of de maatregel redelijk is! De rechter kan enkel toetsen of de gemeente tot het juiste besluit is gekomen. Dat was in deze zaak het geval.

Conclusie

Hoe vervelend deze uitspraak ook voor deze mevrouw is uitgevallen, de bestuursrechter heeft de wet toegepast, die door de politiek is bedacht. De rechter gaat niet over de letter van de wet. Immers, de rechtsprekende macht toetst alleen de regels die wetgevende macht heeft bedacht.

Als men wil dat er andere regels worden toegepast, dan is de wetgevende macht aan zet.

Corona en vervangende toestemming voor vaccinaties

Als alles meezit, worden begin 2021 de eerste mensen in Nederland ingeënt tegen het coronavirus. Toch zijn er ook nog veel onduidelijkheden. Eerst moeten de coronavaccins worden goedgekeurd en toegelaten in Europa. Dan is nog de vraag hoeveel vaccins geleverd kunnen worden én of zij voor alle doelgroepen geschikt zijn. Er is bijvoorbeeld nog meer onderzoek nodig naar de werking en veiligheid van een vaccin bij kinderen. De meningen over het wel of niet vaccineren zijn behoorlijk verdeeld.

Bij het lezen van reacties onder nieuwsberichten over corona valt op dat mensen corona moe zijn en/of vinden dat het kabinet mensen juist onnodig bang maakt. Ook geven veel mensen aan zich niet te zullen laten vaccineren, omdat zij van mening zijn dat de vaccinaties juist bedoeld zijn om mensen ziek te maken. De discussie wel of niet vaccineren zal zich ongetwijfeld ook bij (gescheiden) ouders voordoen.

Wat nu als er een geschikt coronavaccin beschikbaar komt voor kinderen en ouders kunnen het niet eens worden over het vaccineren van hun kind(eren)?

Bij de beantwoording van die vraag is het belangrijk om te weten wie het gezag heeft. Heeft slechts één van de ouders het gezag, dan mag die ouder de beslissing nemen. Als de ouders samen het gezag hebben, moeten de ouders samen beslissen. Lukt dat niet? In dat geval is het mogelijk om vervangende toestemming aan de Rechtbank te verzoeken. Als de rechter het verzoek toewijst, wordt de toestemming van de andere ouder vervangen door de beslissing van de rechter.

Het vragen van vervangende toestemming kan overigens niet alleen bij geschillen over coronavaccinaties, maar voor alle zg. gezagsgeschillen. Een gezagsgeschil is een geschil waarbij de ouders het niet eens kunnen worden over een belangrijke beslissing aangaande hun kind(eren). Een dergelijk geschil kan bijvoorbeeld gaan over een schoolkeuze, maar ook over de deelname aan het rijksvaccinatieprogramma. Het gaat bij dergelijke zaken altijd om een belangenafweging. Het belang van het kind is daarbij doorslaggevend.

Ten aanzien van het rijksvaccinatieprogramma is bijvoorbeeld in meerdere rechterlijke uitspraken overwogen dat dit tot doel heeft om jonge kinderen te beschermen tegen schadelijke ziekten. Daarbij wordt tevens overwogen dat het een feit van algemene bekendheid is dat het gevoerde overheidsbeleid door medici breed wordt gedragen en dat het overgrote deel van de bevolking dit overheidsbeleid steunt en kinderen daaraan laat deelnemen. Daaraan doet niet af dat er ook deskundigen zijn die daar kritisch tegenover staan. Het rijksvaccinatieprogramma wordt daarom in het belang van een kind geacht.

Over het algemeen weegt het belang van een ouder om een kind te laten vaccineren dan ook zwaarder dan het belang van de andere ouder, die het kind niet wenst te laten vaccineren. Dit zal ongetwijfeld ook voor het coronavaccin gaan gelden.